কলেজলৈ যোৱাৰ পৰাই ৰঞ্জনে প্ৰয়োজনতকৈ ভাত অলপ বেছিকৈ খাবলৈ ধৰিছে। ভাত একাঁহি দকচি দকচি পেটত সুমুৱাই ল’লেহে দিনটোলৈ সকাহ পায়। কলেজীয়া মেছত থকা সকলো ল’ৰাৰে সেই একেই অভ্যাস। দিনটোত দুইসাঁজ(দিনৰ আৰু ৰাতিৰ) ৰান্ধিবলৈয়ে পাল পাতি লোৱা হয়। ৰান্ধোতে ঘৰলৈ বাৰেপতি মনত পৰে, চকু সেমেকি উঠে। ৰঞ্জনৰ লগৰ দিপুল, অংকুৰ, প্ৰাঞ্জল- ইহঁতৰ আটাইৰে গা ধৰিছে। একেবাৰে নোদোকা গাহৰি পোৱালিটোৰ দৰেই হৈছে। নহবনো কিয়? চাৰিটালৈ বুলি ছয় কাপ(KMP নাৰিকল তেলৰ টেমাৰ ওপৰৰ ঢাকন কাটি তৈয়াৰ কৰা টেমা) চাউলৰ ভাত সিজোৱা হয়। প্ৰতিবাৰেই

শইকীয়াদাহঁতৰ অফিছৰ চতুৰ্থ বৰ্গৰ কৰ্মচাৰী বাবুল। স্বভাৱত নির্জু। সেই সৰলতাৰ সুযােগ লয় শইকীয়া, বৰুৱা, চৌধুৰী আদি অফিছৰ উচ্চ পর্যায়ৰ বিষয়াসকলে। শইকীয়াদা এনেও বমফোচ, বাৰেচহু কথাৰ ভঁৰাল। তেওঁলােকৰ বিশেষকৈ শইকীয়াদাৰ বমফোচ, ওফাইডাং মৰা কথাবােৰ বাবুলে হাতত সাৰে ভৰিত সাৰে আগুৱাই গৈ অলপ আঁৰ লৈ শুনি থাকে। কথাবােৰ সঁচা বুলিও বিশ্বাস কৰে। ঘৰত গৈ নিজৰ পৰিবাৰৰ আগত বিৱৰি কয়গৈ। পৰিবাৰে সেইবােৰ শুনি চুই কিলাবলৈহে বাকী ৰয় গৈ। শইকীয়াহঁতে এয়া জানে। বাবুলে যে কথাবােৰ কাণ দি শুনি আছে সেয়া শইকীয়াদাহঁতে জানে যদিও নজনা

জেঠ মাহত কেইদিনমান দীঘলীয়াকৈ খৰ মাৰে, বহাগৰ বৰষুণে সৃষ্টি কৰা বোকাবোৰ শুকাই কৰ্ককৰীয়া মাৰে। মাটিৰ সুন্দৰ গোন্ধ এটা ওলায়৷ সেই বহাগ জেঠৰ দুপৰীয়াবোৰ বৰ দীঘলীয়া। মাহীয়ে দিনটোৰ কাম বন কৰি আজৰি হৈ আমাৰ ঘৰলৈ অহাৰ বিশেষ সময় সেইটো, মা দেউতাৰ লগত কথা পাতিবলৈ ভাল নাপাই কাৰণ মাহীৰ সেই ভুত পিশাচ, তন্ত্ৰ মন্ত্ৰ আৰু আই ওজাৰ কাহিনী শুনিবলৈ মাৰ সময় নাছিল আনহাতে দেউতাই মিচিকিয়াই হাঁহি থোৱাত বাহিৰে উৎসাহ নিদিছিল৷ এক কথাত ক’বলৈ গ’লে মাহী আমাৰ মা দেউতাৰ হাতত ডাইৰেক্ট ৰিজেক্টেড হৈছিল

আমাৰ কেৰকণ দাইটিৰ বিয়াৰ চিন্তা চর্চা চলি থকা সময়ৰ কথা। কেইবাঘৰতাে পাত্রী বিচাৰি গৈছে, পিচে কিবা নহয় কিবা এটা কথাই বাধাৰ সৃষ্টি কৰি আছে। দুই এঘৰ মিতিৰক পাত্ৰীৰ খা-খবৰ কৰিবলৈ কৈ থৈছে। এনেতে পুৰণা মিতিৰ এঘৰৰ পৰা খবৰ আহিল বােলে ‘ডবকা’ত ভাল ছােৱালী এজনী আছে। দিন-বাৰ চাই কোনােবা দিনা খােজা-বঢ়া কৰিবলৈ যােৱাহে কথা। মিতিৰাে কম নহয়, এইবাৰ হেষ্ট-নেষ্ট কিবা এটা কৰিহে এৰিব। হয় ৰঙামাটি, নহয় গুৱাহাটী। ঠিক হ’ল, অহা সপ্তাহত গুৰুবাৰটোত ভাল যােগ এটা আছে। সেইদিনাই শুভ মূহুর্তত মিতিৰৰ লগত

চেনাই মানে আমাৰ এওঁ মোৰ চেনাইধন৷ আমাৰ এওঁ তিনি কুৰিৰ জপনাখন চুবলৈ আৰু বেছি বাকী নাই৷ তথাপিতো সেই উতলা যৌৱনৰ চিঠিৰ আদান-প্ৰদানত থকা হৃদয় কপোঁৱা সম্বোধনবোৰ উলঙ্ঘণ কৰিব নোৱাৰিচোন৷ সেয়ে আমাৰ এৱেঁই চেনাই৷ জুন মাহৰ আগমনতে এওঁক ক’লো, বোলো চেন্নাইলৈ যাওঁ ব’লা জুলাই মাহৰ গৰম বন্ধতে৷ তোমাৰ আৰু মোাৰ বেমাৰ দেখুৱাও হ’ব জনমত প্ৰথম সাগৰ আৰু পণ্ডিচেৰী ও চোৱা হ’ব; আৰু উৰাজাহাজত উঠাও হ’ব৷ এওঁৰ অনুমতি সাপেক্ষে এমাহৰ আগতে ফ্লাইট বুকিং কৰা হ’ল৷ এমাহ আগত টিকট কৰিলে ৫০% মূল্য হ্ৰাস

ঘটনাৰ সময় ১৯৯৬ চন। তেতিয়া মই ষষ্ঠ শ্ৰেণীৰ ছাত্ৰ। সকলোৰে মুখত দাড়ি দেখি অলপ হীনমান্যতাত ভোগো আৰু ভাবো যে মোৰনো কেতিয়া দাড়ি ওলাবলৈ আৰম্ভ কৰিব, দেখিবলৈ ডেকা ল’ৰাৰ ৰূপ লম? তাকে ভাবি বহু চিন্তা ভাৱনাই মনত দোলা দি থাকে। লগৰ কিছু খৰছী মাৰি যোৱা ছাত্ৰৰ মুখলৈ চাই অন্তৰত আঘাট ও লাগে। ঠিক তেনেকুৱা সময়তে এজন মহাপুৰুষৰ সান্নিধ্য লাভ কৰি জ্ঞানপ্ৰাপ্ত হৈ গম পাওঁ যে, দাড়ি আহিবৰ বাবে, হাল বোৱা সময়ত নাঙলৰ সীৰলুত লাগি অহা ক’লা মাটি সানিলে বহু সোনকালে দাড়ি

বৰা বৰানীৰ সৰু সংসাৰ, সহজ সংসাৰ৷ ৰাতিপুৱা উঠাৰ পৰা ৰাতি শোৱালৈ বৰুৱাৰ প্ৰতিটো কথাৰ তন্ন তন্নকৈ খেয়াল ৰাখে বৰানীয়ে৷ ব্ৰেকফাষ্টত কি খাব, দিনৰ সাঁজত কিমান পৰিমানৰ আহাৰ কি সময়ত খাব, ডিনাৰৰ ৰুটি দুখনৰ আকাৰ আকৃতি কেনেকুৱা হ’ব; মুঠতে একো কথাই তেওঁৰ ধ্যানৰ বাহিৰত নাথাকে৷ চুগাৰ পেচেণ্ট বৰা৷ ইফালে ব্লাদ প্ৰেচাৰো উচ্চ(high)৷ সেয়েহে বৰানীৰ বৰাক লৈ সজাগতাৰ অভাৱ নাই। ছোৱালী দুজনী অসমৰ বাহিৰত থাকি পঢ়ে৷ পঢ়া শুনা, স্বভাৱ চৰিত্ৰ ভালেই সিহঁ‌তৰ৷ সিহঁ‌তক লৈ বৰানীৰ মূৰ ঘমাবলগীয়া একো নাই৷ ঘৰখনতো দুটিহে প্ৰানী৷

১৯৯৫ চন মানৰে কথা। আজিকালি পুৰণা কথা বৰকৈ মনত পৰে। এইটো হেনো বুঢ়া হোৱাৰ লক্ষণ। তেতিয়া আমি নাগালেণ্ডৰ তুলিত থাকোঁ, তাৰ পেপাৰমিলত।এওঁৰ হঠাৎ কলিকতাত অফিচৰ এখন মিটিং ওলাল। ল’ৰাৰ পৰীক্ষা শেষ, গতিকে আমিও লগতে ওলালোঁ।আমি কামৰূপ এক্সপ্ৰেছত গৈছোঁ আৰু চল্টলেকৰ পেপাৰমিলৰ গেষ্টহাউচত থকাৰ ব্যৱস্থা। ৰেলত কুউ..ঝক্‌ঝক্‌ কৰি গৈ আছোঁ। মনত ফূৰ্তি! ফুৰিম, বজাৰ কৰিম। এওঁৰ মিটিং অলপ সময়ৰ কাৰণে। সব প্লেনড্। ৰাতিপুৱা সাতটাত হাওৰাত নামি চিধা গেষ্টহাউচত আমাক থৈ এওঁ অফিচলৈ যাব আৰু আবেলি আমি ফুৰিবলৈ ওলাই যাম। এনেই নকয়

আজিকালিৰ ল’ৰা ছোৱালীক মাক দেউতাকে হৰেক ৰকমৰ খাদ্য সম্ভাৰেৰে টিফিন বনাই স্কুললৈ পঠিওৱা দেখিলে মনত পৰে আমাৰ দুৰ্দশাগ্ৰস্ত শৈশৱৰ কথা। ৫ম শ্ৰেণীৰপৰা সপ্তম শ্ৰেণীলৈ আমাৰ দৈনিক ভাট্টা আছিল ১ টকা, অষ্টম নৱমত ২ টকা আৰু দশম শ্ৰেণীত ৩ টকা। ভাট্টাৰ পৰিমাণ নিৰ্ধাৰণ হৈছিল জিণ্টু হোটেলৰ পৰঠাৰ দামৰ লগত। লেইজাৰ মানেই জিণ্টু হোটেলৰ পৰঠা অথবা কেতিয়াবা কেতিয়াবা ৰমেনৰ দোকানত পোৱা ত্ৰিভুজ আকৃতিৰ মাজত ক্ৰিম থকা এবিধ পাওৰুটি, যাৰ নাম ৰমেন দোকানীয়ে কোৱা মতে হংকং আছিল। প্ৰৱেশিকা পাছ কৰিলো কিন্তু ভাট্টাৰ পৰিমাণ

লিখাত অমুকা ইমান পাকৈত নহয়। লিখা অভ্যাসো ইমান নাই তথাপি চেষ্টা এটা কৰিলোঁ‌। অৰ্দ্ধাঙ্গিনীয়ে কাঢ়াকৈ কৈছে এইবাৰ মই কিবা এটা লিখিবই লাগিব তাকো ব্যঙ্গ। কিন্তু ব্যঙ্গ লিখা ইমান সহজ জানো? ভাবি গুণী ঠিক কৰিলোঁ‌ স্কুলীয়া দিনৰে মধুৰ কিন্তু মনত পৰিলে আজিও হাঁহি উঠা কেইটামান স্মৃতিকে লিখোঁ‌। ১৯৮৫ চনত সৈনিক স্কুলত ক্লাছ চিক্সত নাম ভৰ্তি কৰিলোঁ‌। হোষ্টেলত থাকিবলৈ আৰম্ভ কৰিলোঁ‌। সৈনিক স্কুলৰ নিয়ম অনুসৰি ৰাতিপুৱা পাঁচ বজাত শুই উঠি মুখ হাত ধুই পি.টি.ত ভাগ ল’ব লাগে সকলোৱে।তাৰপিছত সাত বজাত ৰুমলৈ আহি