জামু গছজোপা (মূল: কৃষণ চন্দৰ) – অনুবাদঃ সঞ্জীৱ মজুমদাৰ

যোৱানিশা প্ৰৱল ধুমুহা আহিছিল। চৰকাৰী সচিবালয়ৰ আগফালে থকা বাগানখনৰ পুৰণি প্ৰকাণ্ড জামু গছজোপা উভালি পৰিল। ৰাতিপুৱা বাগানৰ মালীজনে লক্ষ্য কৰিলে যে গছজোপাৰ তলত  চেপা খাই মানুহ এজন পৰি আছে। কথা বিষম দেখি মালীজন দৌৰি দৌৰি চাপ্ৰাছীৰ ওচৰলৈ, চাপ্ৰাছীজন দৌৰি দৌৰি ক্লাৰ্কৰ ওচৰলৈ আৰু ক্লাৰ্কজন দৌৰি দৌৰি চুপাৰিটেণ্ডেন্টৰ ওচৰলৈ গ’ল। চুপাৰিটেণ্ডেন্টজন দৌৰি দৌৰি বাগানলৈ আহিল। বেচ কিছুসময়ৰ ভিতৰতেই গছৰ চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ আশে পাশে বহু মানুহ একত্ৰিত হ’ল।

“ইছ্ ৰাম, গছ জোপাত যে কিমান জামু লাগিছিল!” এজন ক্লাৰ্কে ক’লে।

“জামুবোৰ কিন্তু বৰ ৰসাল আছিল দেই।” আন এজন ক্লাৰ্কে ক’লে।

“ফলৰ বতৰত কিমানবাৰ যে মোনা ভৰাই ভৰাই নিছিলোঁ। মোৰ ল’ৰা-ছোৱালীকেইটাই জামু বুলি ক’লেই ক’ব নোৱৰা হৈ পৰে।” এইবুলি ক‌ওঁতেই আন এগৰাকী ক্লাৰ্কৰ ডিঙিটো সোপা মাৰি ধৰিলে।

“কিন্তু মানুহজনৰ কি হ’ব?” মালীজনে গছৰ চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ ফালে চাই ইঙ্গিত দিলে।

“উম্ মানুহজন!” এইবুলি চুপাৰিটেণ্ডেন্টজন চিন্তান্বিত হৈ পৰিল।

“জানো, মৰিলে নে জীয়াই আছে এতিয়াও?” এজন চাপ্ৰাছীয়ে সুধিলে।

“মৰিল চাগৈ। ইমান গধুৰ গছজোপা পৰাৰ পিছত জীয়াই থকাটো সম্ভৱ হ’ব জানো?” অইন এজন চাপ্ৰাছীয়ে ক’লে।

“নাই,  ম‌ই জীয়াই আছোঁ।” গছৰ চেপাত পৰি থকা মানুহজনে কেঁকাই কেঁকাই কোনোমতে ক’লে।

“জীয়াই আছে?” এজন ক্লাৰ্কে বৰ আচৰিত হৈ ক’লে।

“গছজোপা আতঁৰাই ইয়াক উলিয়াই আনিব লাগে।” মালীয়ে মত দিলে।

“কামটো মস্কিল আছে, বৰ সহজে নহ’ব।” এজন ভাগৰুৱা আৰু পেটুৱা চাপ্ৰাছীয়ে ক’লে।

“গছজোপাৰ ডালবোৰ শকত আৰু বৰ গধুৰ হ’ব।”

“কিনো মস্কিল আছে?” মালীয়ে ক’লে।

“চুপাৰিটেণ্ডেন্ট চাহাবে অনুমতি দিলে আমি পোন্ধৰ-বিছজন মালী, চাপ্ৰাছী আৰু ক্লাৰ্ক, সকলোৱে মিলি বল দিলে, গছজোপাৰ তলৰ পৰা মানুহজনক নিশ্চয় উলিয়াব  পাৰিম।”

“হয়, মালীয়ে ঠিক কথাকেই কৈছে।”কেবাজনো ক্লাৰ্কে একেলগে ক’ল, “জোৰ লগাওক  আমিও আছোঁ।”

একেলগে কেবাজনেও গছজোপা কটাৰ বাবে সাজু হৈ পৰিল।

“এক মিনিট ৰবা।” চুপাৰিটেণ্ডেন্টে ক’লে- “ম‌ই আগতে আণ্ডাৰ চেক্ৰেটাৰী চাহাবৰ সতে কথাটো এবাৰ আলোচনা কৰি লওঁ।”

চুপাৰিটেণ্ডেন্ট, আণ্ডাৰ চেক্ৰেটাৰীৰ ওচৰলৈ গ’ল। আণ্ডাৰ চেক্ৰেটাৰী, ডেপুটী চেক্ৰেটাৰীৰ ওচৰলৈ গ’ল। ডেপুটী চেক্ৰেটাৰী, জ‌ইন্ট চেক্ৰেটাৰীৰ ওচৰলৈ গ’ল।  জ‌ইন্ট চেক্ৰেটাৰী, চীফ্ চেক্ৰেটাৰীৰ ওচৰলৈ গ’ল।  চীফ্ চেক্ৰেটাৰীয়ে জ‌ইন্ট চেক্ৰেটাৰীক কিবা ক’লে। জ‌ইন্ট চেক্ৰেটাৰীয়ে ডেপুটী চেক্ৰেটাৰীক কিবা ক’লে।

ডেপুটী চেক্ৰেটাৰীয়ে আণ্ডাৰ চেক্ৰেটাৰীক কিবা ক’লে। এইদৰেই ফাইল চলি থাকিল। এইদৰেই দিনটোৰ আধাখিনি সময় পাৰেই হ’ল। দুপৰীয়া খোৱাৰ সময়ত চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ আশে পাশে মানুহৰ ভীৰ লাগি গৈছিল। মানুহবোৰে নানাধৰণৰ কথা ক’বলৈ ধৰিলে। কেইজনমান অত্যুৎসাহী ক্লাৰ্কে বিষয়টো নিজেই হাতত লৈ নিষ্পত্তি কৰিব বিচাৰিলে। তেওঁলোকে চৰকাৰী আদেশৰ বাবে অপেক্ষা নকৰি গছজোপা আঁতৰাওঁ বুলি সাজু হ‍ওঁতেই চুপাৰিটেণ্ডেন্ট চাহাবে ফাইল হাতত লৈ ঢাপলি মেলি আহিল। “আমি গছজোপা নিজে এই ঠাইৰ পৰা আতঁৰাব নোৱাৰো। আমি বাণিজ্য বিভাগৰহে

কৰ্মচাৰী । যিহেতু এইটো গছৰ সতে জড়িত ঘটনা আৰু গছ পৰে কৃষি বিভাগৰ অধীনত, গতিকে ম‌ই ‘আৰ্জেন্ট’ মাৰ্ক কৰি এই ফাইলটো কৃষি বিভাগলৈ পঠাম এতিয়া। তাৰ পৰা উত্তৰ আহিলেই গছজোপা আঁতৰাই দিয়া হ’ব।

দ্বিতীয় দিনা কৃষি বিভাগৰ পৰা উত্তৰ আহিল যে গছজোপা আঁতৰোৱাৰ সম্পূৰ্ণ দায়িত্ব বাণিজ্য বিভাগৰহে। এই কথা শুনাৰ পিছত বাণিজ্য বিভাগৰ খং উঠিল। তেওঁলোকে তৎক্ষণাৎ লিখি দিলে যে গছজোপা আঁতৰাই দিয়া নিদিয়াৰ সম্পূৰ্ণ দায়িত্ব কৃষি বিভাগৰ। এই সন্দৰ্ভত বাণিজ্য বিভাগৰ কোনো সম্বন্ধ নাই।

দ্বিতীয় দিনাও ফাইল পূৰামাত্ৰাই চলিল। পিছবেলা উত্তৰ আহি গ’ল।

“আমি বিষয়টো ‘হৰ্টিকালচাৰ্’ বিভাগক অৱগত কৰাইছোঁ কাৰণ বিষয়টো ফলৰ গছৰ, আনহাতে কৃষি বিভাগে শাক-পাচলি আৰু খেতি-বাতিৰ বিষয়েহে ৰায়দান কৰে। জামু যিহেতু ফলৰ গছ গতিকে এইটো হৰ্টিকালচাৰ্ বিভাগৰ দায়িত্বৰ অধীনত পৰিব।

নিশালৈ মালীয়ে চেপাত পৰি থকা মানুহজনক দাইল-ভাত খুৱালে।  গছজোপাৰ চাৰিওফালে পুলিচৰ পহৰা নিযুক্ত আছিল যাতে কোনোবাই আইন হাতত তুলি গছ জোপা আতঁৰোৱাৰ অপচেষ্টা কৰিব নোৱাৰে। কিন্তু এজন পুলিচ কনষ্টেবলৰ দয়া ওপজাত তেখেতে মালীক, চেপাত পৰি থকা মানুহজনক ভাত খুৱাবলৈ অনুমতি দিলে। মালীয়ে চেপাত পৰি থকা মানুহজনক ক’লে, “তোমাৰ ফাইল চলি আছে, আশা কৰিছোঁ কাইলৈৰ ভিতৰত কিবা এটা সিদ্ধান্ত হ’বগৈ।” চেপাত

পৰি থকা মানুহজনে মুখেৰে একো নামাতিলে। মালীয়ে গছজোপা ভালদৰে নিৰীক্ষণ কৰি ক’লে, “গছজোপা তোমাৰ কঁকালৰ ওপৰতহে পৰিছে, পিঠিত পৰা হ’লে মেৰুদণ্ড ভাগিল হয়।” চেপাত পৰি থকা মানুহজনে এইবাৰো মুখেৰে একো নামাতিলে। মালীয়ে পুনৰ ক’লে, “তোমাৰ এই অঞ্চলত কোনোবা আত্মীয় স্বজন আছে যদি নাম ঠিকনা কোৱা। ম‌ই তেওঁলোকক খবৰ দিবলৈ চেষ্টা কৰিম।”

“মোৰ এই দুনিয়াত কোনো নাই।”চেপাত পৰি থকা মানুহজনে বৰ কষ্টেৰে ক’লে। মালীয়ে কথাষাৰ শুনি বৰ আফচোচ কৰি তাৰ পৰা আঁতৰি গ’ল।

তৃতীয় দিনাখন হৰ্টিকালচাৰ্ বিভাগৰ পৰা জবাব আহি গ’ল। বৰ কাঢ়া জবাব দিলে। বহুতো সমালোচনা কৰিহে জবাব দিছে। হৰ্টিকালচাৰ্ বিভাগৰ সচিবজন সাহিত্যিক মেজাজৰ হ’ব নিশ্চয়। লিখিছে – “অতিশয় আশ্চৰ্য্যজনক কথা, যিটো সময়ত দেশত ‘অধিক বৃক্ষৰোপণ কৰক’ আঁচনি চলি আছে, আমাৰ দেশৰ চৰকাৰী বিষয়াই গছ কটাৰ পৰামৰ্শ দিছে, তাকো এজোপা ফলৰ গছ! তাকো এজোপা জামু গছ! ৰাইজে খাই ভাল পোৱা এজোপা ফলৰ গছ। যিকোনো

পৰিস্থিতিত আমাৰ বিভাগৰ তৰফৰ পৰা এই ফলৰ গছজোপা কটাবলৈ অনুমতি দিয়া নহ’ব।”

“এতিয়া কি কৰা যায়?”  অত্যুৎসাহী এজনে ক’লে – “যদি গছজোপা কাটিব নিদিয়ে, তেনেহলে মানুহজনকে কাটি উলিয়াই অনা যাওঁক। যদি এখেতৰ দেহৰ মাজডোখৰত কটা হয়, তেনেহলে মানুহজন আধা ইফালে আৰু আধা আনফালে ওলাই যাব।”

“কিন্তু তেনেকুৱা কৰিলে ম‌ইচোন মৰি থাকিম।” চেপাত পৰি থকা মানুহজনে আপত্তি কৰি ক’লে।

“ই কথাটো ঠিকেই কৈছে।” ক্লাৰ্ক এজনে ক’লে।

মানুহজনক কাটি উলিউৱাৰ অদ্ভুত পৰামৰ্শ দিয়াজনে পুনৰ আত্মপক্ষ সমৰ্থনৰ দলিল দিলে।

“আপোনালোকে নাজানে। আজিকালি প্লাষ্টিক চাৰ্জাৰীৰ সহায়ত সকলো বস্তু জোৰা লগোৱা সম্ভৱ হৈ পৰিছে। এই মানুহজনৰ দেহটোও জোৰা লগাব পৰা যাব।”

এইবাৰ ফাইলটো মেডিকেল ডিপাৰ্টমেন্টলৈ পঠিয়াই দিয়া হ’ল। মেডিকেল ডিপাৰ্টমেন্টে অনতিপলমে এগৰাকী সুদক্ষ প্লাষ্টিক চাৰ্জনক ঘটনাৰ বুজ ল’বলৈ ঘটনাস্থলীলৈ পঠাই দিলে। প্লাষ্টিক চাৰ্জনজনে চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ স্বাস্থ্যৰ বুজ লবলৈ পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা আৰম্ভ কৰিলে। ব্লাড প্ৰেছাৰ, শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ স্বাভাৱিকতা, হৃদপিণ্ড আৰু হাওফাওৰ পৰীক্ষা কৰি ৰিপোৰ্ট দিলে।

“এই মানুহজনৰ ওপৰত প্লাষ্টিক অপাৰেশ্বন কৰিব পৰা যাব। অপাৰেশ্বন সফলো হ’ব, কিন্তু মানুহজন জীয়াই নাথাকিব।”

অৱশেষত এই পৰামৰ্শ স্থগিত ৰখা হ’ল।

নিশালৈ মালীয়ে চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ মুখত খিছিৰি অকণমান দি ক’লে, “এতিয়া কেছটো আৰু ওপৰলৈ গৈছে। শুনিবলৈ পাইছোঁ সচিবালয়ৰ সকলোবোৰ সচিবৰ মাজত, এখন গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈঠক অনুষ্ঠিত হ’ব। তাত তোমাৰ কেছটো আলোচনা হ’ব। আশা ৰাখিছোঁ এইবাৰ কিবা এটা হেস্ত-নেস্ত হ’ব।”

চেপাত পৰি থকা মানুহজনে হুমুনিয়াহ এটা এৰি লাহেকৈ ক’লে, “হে জীৱন তুমি সচাঁকৈয়ে বিস্ময়কৰ, ধূলিৰ সতে মিলি যাম, তুমি তেতিয়াও গমেই নাপাবা।  ৰ’ব মাথো মোৰ প্ৰতিবিম্বৰ ফুল।”

মালীয়ে চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ মুখত কবিতা শুনি আশ্চৰ্য্যচকিত হৈ সুধিলে, “কি! তুমি শ্বায়ৰ মানে ক’বি নেকি?”

চেপাত পৰি থকা মানুহজনে লাহেকৈ মূৰ দুপিয়ালে।

পিছদিনাখন মালীয়ে চাপ্ৰাছীক, চাপ্ৰাছীয়ে ক্লাৰ্কক, ক্লাৰ্কে হেড্ ক্লাৰ্কক। কিছুসময়ৰ ভিতৰত সচিবালয়ৰ সকলোৱে গম পালে যে চেপাত পৰি থকা মানুহজন প্ৰকৃততে এগৰাকী কবি। তাৰপিছত আৰু কি লাগে! মানুহবোৰ দল বান্ধি কবিজনাক চাবলৈ আহিব ল’লে। খবৰ ইতিমধ্যে চহৰৰ প্ৰান্তে প্ৰান্তে বিয়পি পৰিল।  চহৰৰ অলিয়ে-গলিয়ে থকা কবিসক’লে জুম বান্ধিলে। চাওঁতে চাওঁতে সচিবালয়ৰ প্ৰাঙ্গণ কবি সমাজেৰে ভৰি পৰিল। সচিবালয়ৰ কেবাজনো ক্লাৰ্ক আৰু আণ্ডাৰ চেক্ৰেটাৰী যিসক’লে কবিতা ভাল পায়, তেওঁলোকো তাতেই ৰৈ গ’ল। কিছুমান কবিয়ে চেপাত পৰি থকা মানুহজনক নিজে লিখা কবিতাৰ পংক্তি শুনাবলৈ লাগি গ’ল আৰু কেইজনমান ক্লাৰ্কে নিজে লিখা কবিতাৰ ওপৰত মন্তব্য তথা পৰামৰ্শ বিচাৰিলে। যেতিয়া গম পোৱা গ’ল যে চেপাত পৰি থকা মানুহজন আচলতে এগৰাকী কবি গতিকে সচিবালয়ৰ চাব-কমিটীয়ে সিদ্ধান্ত ল’লে যে যিহেতু মানুহজন এগৰাকী কবি গতিকে তেখেতৰ কেছটো কৃষি বা হৰ্টিকালচাৰ্ বিভাগৰ হ’ব নোৱাৰে বৰং এইটো সুকীয়াভাবে সাংস্কৃতিক সঞ্চালকালয়ৰ অধীনস্থ কেছহে হ’ব। সেয়ে

সাংস্কৃতিক সঞ্চালকালয়ৰ ওচৰত আবেদন জনোৱা হ’ল যাতে অতি সোনকালে সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰি, দূৰ্ভগীয়া কবিজনক গছৰ চেপাৰ পৰা মুক্তি প্ৰদান কৰে। ফাইলটো সাংস্কৃতিক সঞ্চালকালয়ৰ বিভিন্ন শাখা-প্ৰশাখা পৰিভ্ৰমণ কৰি সাহিত্য অকাডেমীৰ সচিবৰ টেবুল পালেগৈ। বেচেৰা সচিবজন নিজেই নিজৰ গাড়ী লৈ সচিবালয় প্ৰাঙ্গণত উপস্থিত হ’লহি আৰু চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ ইন্টাৰভিউ ল’লে।

“তুমি হেনো কবি?” সচিবজনে সুধিলে।

“হয়।” চেপাত পৰি থকা মানুহজনে উত্তৰ দিলে।

“ছদ্মনামত লিখা? কি নাম?”

“অক্স”

“অক্স” অৰ্থাৎ প্ৰতিবিম্ব! তুমিয়েই সেইজন নে যাৰ ‘ম‌ই আৰু মোৰ প্ৰতিবিম্ব’ কিছুদিন আগতে প্ৰকাশ পাইছিল।

চেপাত পৰি থকা মানুহজনে লাহেকৈ মূৰ দুপিয়ালে।

“তুমি আমাৰ অকাডেমীৰ সভ্যনে?” সচিবে সুধিলে।

“নহয়।”

“আচৰিত কথা” সচিবগৰাকী প্ৰায় চিঞৰি উঠিল। ইমান ডাঙৰ কবি, ‘প্ৰতিবিম্বৰ ফুল’ ৰ দৰে বিখ্যাত কবিতাৰ ৰচয়িতা অথচ আমাৰ অকাডেমীৰ সদস্য নহয়। ইছ্ কেনেকৈ ইমান ডাঙৰ ভুল হ’ল আমাৰ! ইমান ডাঙৰ কবি অথচ অখ্যাতিৰ আন্ধাৰৰ চেপাত পৰি আছে।

“আন্ধাৰৰ চেপাত নহয়, গছৰ চেপাতহে পৰি আছোঁ…. ভগবানৰ দোহাই, মোক চেপাৰ পৰা উলিয়াওক।”

“ৰ’ব এতিয়াই ব্যৱস্থা কৰিছোঁ।” সচিবজনে তৎক্ষণাৎ যিদৰে ক’লে আৰু তেনেদৰেই তৎক্ষণাৎ গৈ ৰিপোৰ্ট দাখিল কৰিলে।

পিছদিনাখন সচিবজন প্ৰায় দৌৰি দৌৰি আহি ক’লে,

“অভিনন্দন গ্ৰহণ কৰা, তুমি মিঠাই খুৱাব লাগিব কিন্তু! আমাৰ চৰকাৰী অকাডেমীৰ তৰফৰ পৰা তোমাক সাহিত্য সমিতিৰ সদস্য হিচাবে নিৰ্বাচন কৰা হৈছে। এইয়া লোৱা অফিচ অৰ্ডাৰৰ কপি।”

“কিন্তু মোক এই গছৰ চেপাৰ পৰা উলিয়াওক।” চেপাত পৰি থকা মানুহজনে কোনোমতে ক’লে। মানুহজনে ভালদৰে নিশ্বাস ল’ব পৰা নাছিল আৰু চকুযুৰি দেখিলে এনে লাগিছিল যেন তেখেতে বৰ কষ্ট পাই আছিল।

“এই কামটো আমি কৰিব নোৱাৰিম।” সচিবজনে ক’লে। “যিটো কাম আমি কৰিব পৰা বিধৰ আছিল, সেইটো ম‌ই কৰিলোঁৱেই। আৰু প্ৰয়োজন হ’লে, তোমাৰ মৃত্যুৰ পিছত তোমাৰ পত্নীক পেঞ্চন দিয়াৰ ব্যৱস্থাও কৰিব পাৰিম। তুমি যদি আবেদন কৰা আমি এই কামটো কৰি দিম।”

“কিন্তু ম‌ই এতিয়াও জীৱিত।” কবিয়ে ৰৈ ৰৈ ক’লে। “অনুগ্ৰহ কৰি মোক জীয়াই থাকিবলৈ দিয়ক।”

“আচলতে সমস্যাটো হৈছে” চৰকাৰী অকাডেমীৰ সচিবজনে হাত দুখন মোহাৰি মোহাৰি ক’লে, “আমাৰ বিভাগটো কেৱল সংস্কৃতিৰ সতেহে জড়িত। আপোনাৰ বাবে আমি বন বিভাগলৈ লিখিছোঁ। চিন্তা নকৰিব, কেছটো আৰ্জেন্ট বুলিও লিখিছোঁ।”

আবেলি মালী আহি গছৰ চেপাত পৰি থকা মানুহজনক ক’লেহি যে কাইলৈ বন বিভাগৰ মানুহ আহি গছজোপা কাটিব আৰু মানুহজন বাচি যাব। কথাটো ভাবিয়েই মালীজন বৰ আনন্দিত হৈ পৰিল। যদিও চেপাত পৰি থকা মানুহজনৰ স্বাস্থ্যৰ কিছু অৱনতি ঘটিছিল। কিন্তু জীয়াই থাকিবলৈ আপ্ৰাণ যুঁজি আছিল। কাইলৈ…. কাইলৈ ৰাতিপুৱালৈ যিকোনো প্ৰকাৰে জীয়াই থাকিব‌ই লাগিব।

পিছদিনাখন বন বিভাগৰ মানুহ কেইজনমান দা, কৰত, কুঠাৰ আদি লৈ আহি উপস্থিত হ’ল যদিও তেওঁলোকক গছ কাটিবলৈ দিয়া নহ’ল। খবৰ আহিল যে, বিদেশ মন্ত্ৰণালয়ৰ ফালৰ পৰা গছজোপা নাকাটিবলৈ হুকুম জাৰী কৰা হৈছে।

কাৰণ দহ বছৰ আগতে পিটোনিয়া দেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে এই গছজোপা সচিবালয়ৰ প্ৰাঙ্গণত ৰুইছিল। যদিহে গছজোপা কাটি পেলোৱা হয় তেনেহলে পিটোনিয়া চৰকাৰৰ সতে থকা কূটনেতিক সম্বন্ধত চিৰদিনলৈ ঘূণে ধৰাৰ সম্ভাৱনা আছে।

“কিন্তু এইয়া এজন ব্যক্তিৰ জীৱন আৰু মৰণৰ প্ৰশ্ন।” এজন ক্লাৰ্কে খঙত গৰজি উঠিল।

“কিন্তু দুখন দেশৰ মাজত থকা সৌহাৰ্দ্যপূৰ্ণ সম্পৰ্কৰো প্ৰশ্ন আছে।” বেলেগ এজন ক্লাৰ্কে প্ৰথমজনক বুজালে।

“আৰু এইটোও পাহৰি গলে নহ’ব যে পিটোনিয়া চৰকাৰে আমাৰ চৰকাৰক পদে পদে কিধৰণে সহায় কৰি আহিছে। প্ৰয়োজন হলে দুইখন দেশৰ বন্ধুত্ব ৰক্ষাৰ খাতিৰত, এজন মানুহৰ জীৱন উছৰ্গা দিব লগাও হ’ব পাৰে।”

“তাৰমানে কবিজনক মৰিবলৈ দিব লাগিব নেকি?”

“নিশ্চয়”

আণ্ডাৰ চেক্ৰেটাৰীয়ে চুপাৰিটেণ্ডেন্টক ক’লে। আজি ৰাতিপুৱা প্ৰধানমন্ত্ৰী বিদেশ যাত্ৰাৰ পৰা উভতি আহিছে। আবেলি চাৰি বজাত বৈদেশিক মন্ত্ৰণালয়ে গছজোপাৰ ফাইলটো তেখেতৰ সন্মুখত পেছ কৰিব। তেখেতে যি নিৰ্ণয় দিব সেইয়া সকলোৰে বাবে গ্ৰহণযোগ্য হ’ব। আবেলি চাৰি বজাত স্বয়ং চুপাৰিটেণ্ডেন্টে ফাইলটো নি তেখেতৰ সন্মুখত ৰাখিলে।

“হেৰা শুনিছা নে?” আহিয়েই আনন্দত ফাইলটো লৰাই চৰাই চুপাৰিটেণ্ডেন্টে চিঞৰি ক’লে, “প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে গছজোপা কটাৰ বাবে আদেশ দি দিলে আৰু সকলোধৰণৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় পৰ্য্যায়ৰ দায়িত্ব নিজেই মূৰ পাতি ল’লে। গতিকে কাইলৈ গছজোপা কটা হ’ব আৰু তুমি সকলো বিপত্তিৰ পৰা মুক্ত হ’বা।”

“হেৰা শুনিছানে নাই তোমাৰ ফাইল সম্পূৰ্ণ হৈ গ’ল।” চুপাৰিটেণ্ডেন্টে কবিজনৰ বাহু দুটাত ধৰি জোকাৰি ক’লে। কিন্তু কবিৰ হাত দুখন নিৰ্জীৱ হৈ পৰিছিল।  চকুৰ মণিদুটাও নিষ্প্ৰাণ আৰু মাটিৰ পৰা দীঘলকৈ শাৰী পাতি অহা এলানি পৰুৱা, মুখৰ ভিতৰলৈ সোমাই গৈ আছিল।

ইতিমধ্যে মানুহজনৰ জীৱনৰ ফাইলটো সম্পূৰ্ণ হৈ চিৰদিনলৈ স্তব্ধ হৈ পৰিছিল।

 

☆★☆★☆