বিকাশ মামাৰ (ডাঃ বিকাশ বৰুৱা) সৈতে কিছু অন্তৰংগ আলাপ – চবিনা ইয়াচমিন

নব্বৈৰ দশকৰ পৰা আজি লৈকে অসমীয়া ব্যংগ সাহিত্য জগতত তোলপাৰ লগোৱা বিশিষ্ট ব্যংগ লেখক ডা° বিকাশ বৰুৱাক চিনি নোপোৱা মানুহ হয়তো নোলাব ৷ সাহিত্য জগতত তেওঁ “বিকাশ মামা” নামেৰে জনাজাত৷ সেইদিনা দহ জুলাই ৷ দিনৰ এঘাৰ বাজি দহ মিনিট পাৰ হৈছে ৷ বাহিৰত চিপ্ চিপ্ বৰষুণ ৷ মই মামাক লগ ধৰিম বুলি মনতে বহু দিনৰ পৰা ভাবি আছিলো৷ এইবাৰ সুযোগ এটা পালো ৷ ই-আলোচনী “ফটাঢোলৰ” চলিত মাহৰ সম্পাদক ভাতৃ অভিজিৎ মেধিৰ সৈতে কথা পাতি আলোচনীখনৰ বাবে লেখা এটা বিচাৰি তেওঁৰ ওচৰলৈ যোৱাৰ সিদ্ধান্ত ললো ৷

সৰু কালৰ পৰাই তেওঁৰ কথা শুনি আহিছো ৷ মোৰ বয়স তেতিয়া পাঁচ বছৰ ৷ “মৌচাক” আলোচনীখন প্ৰথম প্ৰকাশ হৈছিল ৷ দেউতাই নিয়মীয়াকৈ আলোচনীখন আনিছিল যদিও পঢ়িব ভালকৈ নাজানিছিলো ৷ তথাপি ছবিবোৰ চাই ভাল পাইছিলো ৷ দুই-এটা সাধু বা কৌতুক নতুবা আন কিবা মায়ে পঢ়ি শুনাইছিল মোক প্ৰায়ে ৷ লাহে লাহে এই আলোচনীৰ পাতত বিকাশ মামাৰ সৈতে চিনাকী হ’লো ৷ স্কুলত পঢ়ি থকাৰ পৰাই আছিল মনত এক খুদুৱনি তেখেতক লগ পাবলৈ ৷ সেই সময়ত মৌচাকত তেওঁ লিখা ভ্ৰমণ কাহিনীবোৰ বৰ ৰস পাইছিলো পঢ়ি ৷ কাহিনীবোৰ পঢ়ি উঠি চকু মুদি ভাবোঁতে এনে লাগিছিল যেন ময়ো মামাৰ সৈতে সেই ঠাইবোৰ ভ্ৰমণ কৰি ফুৰিছো ৷ লাহে লাহে তেওঁৰ লেখনিবোৰৰ মাজেৰে মই এজন নতুন ব্যক্তিৰ সৈতে চিনাকী হৈছিলো ৷ এজন ব্যংগ লেখক হিচাপে ৷ ষষ্ঠ নে সপ্তম শ্ৰেণীত থাকোঁতে মই প্ৰথম তেওঁৰ  প্ৰবন্ধ এটি গোপনে পঢ়িছিলো ৷ নাজানো দেউতাহঁতে কিয় পঢ়িবলৈ দিয়া নাছিল ৷ প্ৰবন্ধটো আছিল “শেষ বুলেট” ৷ গাৰ নোম শিয়ৰি উঠিছিল ৷ বুকুৰ স্পন্দন খৰটতকীয়া হৈছিল ৷ বাৰে বাৰে ভাবিছিলো মামাৰ যদি কিবা এটা হয় কি হ’ব!! অহৈতুক চিন্তাবোৰে বাৰে বাৰে মোক আমনি কৰিছিল ৷ তেতিয়াই মনত বহু প্ৰশ্ন সামৰি থৈছিলো কেতিয়াবা লগ পালে তেওঁক সুধিম বুলি ৷ আজি মনৰ সকলো আশা পূৰ্ণ কৰিম বুলিয়েই মামাক লগ কৰিবলৈ বুলি ওলালো ৷ লগ কৰিলো ৷ কথা পাতিলো ৷ মনৰ ভিতৰত থকা বহু প্ৰশ্নৰ উত্তৰ পালো ৷ প্ৰায় দুঘণ্টা সময় কেনেদৰে পাৰ হৈ গ’ল নাজানো ৷

তেখেতক লগ ধৰিবলৈ গৈ থাকোঁতে মনে মনে ভয় এটাই ঘৰ কৰি আছিল নিজৰ ভিতৰতে ৷ মামা যদি অত্যন্ত খঙাল মানুহ হয় কি হ’ব!! মোৰ সৈতে যদি কথা নাপাতোঁ বুলি কয় কি হ’ব!! যি নহওক লগ ধৰিম বুলি যেতিয়া ওলালো লগ ধৰিমেই ৷ তেওঁৰ অত্যন্ত ক্ষুৰধাৰ ব্যংগ লেখনিবোৰৰ বাবেই মোৰ তেওঁলৈ অলপ ভয় লাগিছিল ৷ কিন্তু আচৰিত কথা ৷ মই তেওঁৰ ক্লিনিকত সোমায়েই দেখিলো তেওঁৰ মুখত এক মোহনীয় হাঁহি ৷ মনটো ভাল লাগি গ’ল ৷ মই যোৱা সময়খিনি আছিল মামাৰ আহাৰ গ্ৰহণ কৰাৰ সময় ৷ কোনো ৰোগী সেইবাবেই হয়তো সেই সময়ত নাছিল ৷ তাৰ পিছত মামাৰ সৈতে বহু কথা পাতিলো ৷ তাৰে মনত ৰৈ যোৱাখিনি আপোনাসবলৈ আগবঢ়ালো ৷

মই: আপোনাৰ সৈতে “মৌচাকৰ” জৰিয়তে চিনাকি ৷ তেতিয়াৰ পৰাই মামা কওঁ ৷ গতিকে এতিয়াও মামাই কম ৷

বিকাশ মামা: ক’বা, মই সকলোৰে মামা ৷ বহুত ল’ৰা-ছোৱালীয়ে মামা কয় ৷ আনকি বিয়া হৈ ল’ৰা-ছোৱালীৰ মাক হোৱা আৰু ল’ৰা-ছোৱালীৰ বিয়া পতাসকলৰ বাবেও মই মামাই ৷ তুমিও ক’বা ৷

মই: মামা মই পিছে আজি আপোনাক বেমাৰ দেখুৱাবলৈ অহা নাই ৷ আপোনাৰ লগত কথা পাতিবলৈহে আহিছো ৷ আপোনাৰ অলপ সময় দিব পাৰিবনে?

বিকাশ মামা: নিশ্চয় ৷ বহাচোন, বৰ্তমান ৰোগী নাই ৷ আমি কথা পাতিব পাৰিম ৷

মই: আপোনাক মৌচাকৰ ভ্ৰমণ কাহিনী পঢ়ি চিনি পাওঁ ৷ আপোনাৰ লগত সেইবাবে চিনাকি হ’বলৈ আহিলো ৷ আচ্ছা, আপোনাৰ নিজৰ বিষয়ে কিছু কথা কওক ৷

(তেওঁৰ কথাৰ আৰম্ভণিতে যিষাৰ কথা ক’লে শ্ৰদ্ধাত মোৰ মূৰ দোঁ খাই গ’ল ৷)

বিকাশ মামা: মই মানুহ ৷ মোৰ ধৰ্ম মানৱ ধৰ্ম ৷ মা-দেউতাহঁতে মোৰ ধৰ্ম হিন্দু আৰু সম্প্ৰদায় ব্ৰাহ্মণ বুলি কয় যদিও মই নামানো ৷ মই যেতিয়া হিন্দুৱেই নহয় ব্ৰাহ্মণ ক’ৰ পৰা হ’ম ৷ সৰুতে মা-দেউতাক সন্মান জনাই লগুণ লৈছিলো যদিও এতিয়া মোৰ গাত নাই ৷ হয়তো কোনোবা আলমিৰাৰ এচুকত পৰি আছে ৷ মোৰ ককা কমলচন্দ্ৰ বৰুৱা ৷ তেওঁ ১৯৩১ চনত প্ৰকাশিত বৰদৈচিলা আলোচনীৰ প্ৰতিষ্ঠাপক সম্পাদক আছিল ৷ আজোককা লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱা ৷ বিনন্দচন্দ্ৰ বৰুৱা মোৰ মামা ৷ দেউতা ৰাধানাথ বৰুৱা ৷ মোৰ মা হৰিপ্ৰিয়া বৰুৱা ৷ সচৰাচৰ মানুহে বিশ্বাস কৰা ভগৱানৰ ওপৰত মোৰ বিশ্বাস নাই ৷ কোনো কোনোৰ মতে ভগৱান এক আৰু কোনো কোনোৰ মতে অনেক ৷ মোৰ বাবে মোৰ ভগৱান দুজন ৷ এজন হ’ল মোৰ দেউতা আৰু আনজন হ’ল প্ৰখ্যাত গায়ক মহম্মদ ৰফি ৷ এটাই দুখ মোৰ ৷ এতিয়া দুয়োজনেই মোৰ জীৱনত নাই ৷ কিন্তু মোক ক’ৰবাৰ পৰা চাই আছে তেওঁলোকে ৷ তেওঁলোকৰ হাতৰ পৰশ মই অনবৰত অনুভৱ কৰোঁ ৷ মা মোৰ লগত এতিয়াও আছে ৷ বয়স ৯৬ বছৰ ৷ এতিয়াও মোক উলৰ মোজা গুঠি পিন্ধাই শীত বেছি পৰিলে ৷ কোনোদিনাই স্কুল গৈ নোপোৱা মোৰ মায়ে সুন্দৰকৈ অসমীয়া আৰু ইংৰাজী লিখিব আৰু পঢ়িব পাৰে ৷ উপন্যাস লিখিছে মায়ে ৷ ডায়েৰী লিখে নিজে ৷ তাৰিখবোৰ ইংৰাজীত লিখে ৷ এক অদ্ভুত প্ৰতিভাৰ অধিকাৰিণী মোৰ মা ৷

মই: আপোনাৰ সৰুকাল, ব্যক্তিগত জীৱন, কৰ্মজীৱন সকলোবোৰৰ বিষয়ে জানিবলৈ মন যায় ৷ কিন্তু আজি আপোনাক খবৰ নিদিয়াকৈ আহিলো যেতিয়া আপোনাৰ বেছি সময় ল’ব নোৱাৰোঁ ৷ মাত্ৰ দুটামান কথা পাতিম ৷ আৰু মই আজি ইয়ালৈ অহাৰ উদ্দেশ্যটো আপোনাক ক’ম ৷ মামা এই যে আপুনি ব্যংগ লিখে, ইমান ক্ষুৰধাৰ আপোনাৰ ভাষা, আপোনাৰ কোনো দিনাই ভয় লগা নাই?

বিকাশ মামা: নাই মোৰ ভয় নাই ৷ মই কালৈকো আজিলৈকে ভয় কৰা নাই ৷ অ’ পাহৰিছিলো ৷ মোৰ দুটা বস্তুলৈ অত্যন্ত ভয় লাগে ৷ এটা হ’ল ম’হ আৰু আনটো হ’ল জোক ৷ দুয়োটাই লুকাই লুকাই তেজ খায় ৷

মই: আপোনাৰ ইমান প্ৰতিবাদীসত্তাৰ ভাবৰ আঁৰত কোন আছে? কেনেকৈ লিখিব পাৰে? ইমান জটিল বিষয় কিছুমানত কেনেকৈ আপুনি ভাবিব পাৰে?

বিকাশ মামা: আচলতে এইটো প্ৰশ্ন মোক বহুতে কৰে ৷ মই নাজানো মই কেনেকৈ লিখোঁ ৷ এইবোৰ মোৰ বাবে জটিল নহয় ৷ হয়তো এয়া মোৰ এক জন্মগত গুণ ৷ ময়ো ভাবোঁ তোমালোকে এই উল গোঠা কামটো ইমান সহজে কেনেকৈ কৰিব পাৰা ৷ টি. ভি. চাই থাকোঁতেও কেনেকৈ হাতলৈ নোচোৱাকৈয়ে উল গোঠি থাকা ৷ মোৰ বাবে সেইটোহে পৃথিৱীৰ আটাইতকৈ জটিল কাম ৷

( আমি দুয়ো হাঁহিছিলো )

মই: আপোনাৰ খং কেতিয়া উঠে? মইটো ভাবিছিলো আপুনি খুব খঙাল, আৰু সেই খঙ আপুনি ব্যংগৰ জৰিয়তে প্ৰকাশ কৰে ৷

বিকাশ মামা: খং নুঠে, বিশেষকৈ লিখাৰ সময়ত নুঠে ৷ খং উঠিলে লিখিব নোৱাৰি ৷ হয় কেতিয়াবা মোৰো খং উঠে ৷ কিন্তু সেই খংবোৰ মই লিখাৰ সময়ত মনলৈ নানো ৷ কোনো এটা বিষয়ৰ ওপৰত মোৰ যেতিয়া খং উঠে আৰু সেয়া ব্যংগ হিচাপে লিখিম বুলি যেতিয়া ভাবোঁ সেই বিষয়টো মই নিজৰ ভিতৰতে পাগুলি থাকোঁ খং মাৰ নোযোৱালৈকে ৷ আৰু খং শেষ হ’লে তোমালোকলৈ আগবঢ়াওঁ ৷ কাৰণ খং মিশ্ৰিত লেখনিয়ে ভাল ব্যংগ সৃষ্টি কৰিব নোৱাৰে ৷ আৰু আন কিছুমান কথাতো মোৰ খং উঠে ৷ যেতিয়া ডি.চি.বি. কলেজৰ ছোৱালী কিছুমানে মোৰ ওচৰলৈ বেকৱাৰ্ড ক্লাছৰ প্ৰমাণপত্ৰ বিচাৰি আহে মই সোধোঁ– “তোমালোকৰ ঘৰ আছে নিজা?” সিহঁতে কয় “আছে” ৷ আকৌ সোধোঁ “গাড়ী?” সিহঁতে কয় “আছে ৷” আকৌ সোধোঁ “পঢ়া-শুনা কৰিবলৈ উপযুক্ত সুবিধাখিনি পাইছা?” সিহঁতে কয় “পাইছো সকলো ৷” তেতিয়া মই অত্যন্ত খং কৰি কওঁ– “ইমানখিনি সুবিধা পোৱাৰ পিছতো নিজকে বেকৱাৰ্ড বুলিবলৈ লাজ নালাগে তোমালোকৰ ৷” মই খং কৰি পঠিয়াই দিওঁ সিহঁতক ৷ এখন সুন্দৰ সমাজ গঢ়িবলৈ আমাৰ নিজৰ লগতে নৱপ্ৰজন্মৰ চিন্তাধাৰা সুন্দৰ ৰূপে গঢ়ি তোলাৰ দায়িত্ব আমাৰ ৷

মই: আপুনি “শেষ বুলেট” লিখাৰ সময়ত মই সৰু আছিলো ৷ তথাপি ভয় খাই নেদেখাজনৰ ওচৰত আপোনাৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰিছিলো কুশলতা কামনা কৰি ৷ এনে এক গাৰ নোম শিয়ৰি উঠা প্ৰবন্ধ লিখিবলৈ আপোনাৰ ভয় লগা নাছিল? কি প্ৰতিক্ৰিয়া হৈছিল?

বিকাশ মামা: মই আগতেই কৈছো মোৰ ভয় নালাগে ৷ মৃত্যুলৈ মোৰ ভয় নাই ৷ সেয়ে লিখিব পাৰোঁ ৷ মই সেই প্ৰবন্ধটো লিখাৰ বাবে কেৱল তুমিয়েই নহয় দেশৰ হাজাৰ হাজাৰ মুছলমান জনতাই মছজিদত নামাজ পঢ়িছিল ৷ হাজাৰ হাজাৰ হিন্দু জনতাই মন্দিৰত পুজা কৰিছিল ৷ হাজাৰ হাজাৰ খ্ৰষ্টিয়ান জনতাই গীৰ্জাত মম জ্বলাইছিল মোৰ যাতে একো নহয় তাৰ কামনাৰে ৷ মই অভিভূত হৈছিলো ৷ কিন্তু মানুহে ভবাৰ দৰে তেনেকৈ একো হোৱা নাছিল ৷ যাৰ বিৰুদ্ধে মই  লিখিছিলো তেওঁ মোৰ লেখনি আৰু সাহসৰ প্ৰশংসাহে কৰিছিল ৷

মই: আপোনাৰ ইমান পাঠক থকাৰ স্বত্বেও আৰু ইমান মানুহে আপোনাক ভাল পোৱাৰ পিছতো আজিলৈকে আপোনাৰ নামত কোনো বঁটাৰ ঘোষণা নোহোৱাৰ মূল কাৰণ আপোনাৰ দৃষ্টিত কি?

বিকাশ মামা: মোৰ কথা বাদ দিয়া ৷ কোনো ব্যংগ লেখকে বঁটা নাপায় ৷ কাৰণ আমি সদায় সমাজৰ বিপৰীত দিশে গতি কৰোঁ ৷ সমাজৰ সমস্যাবোৰ আৰু সমাজৰ সভ্য-ভব্যৰ প্ৰকৃত সৰূপ উদঙাও ৷ গতিকে আমাক কিয় বঁটা দিব! নিদিয়ে ৷ আৰু বহুতে ব্যংগ সাহিত্যক বিশুদ্ধ সাহিত্য বুলি গণ্য কৰিব নোখোজে ৷

মই: আপুনি বৰ্তমানলৈকে যিবোৰ বিষয়ৰ ওপৰত ব্যংগ লিখিছে বা যিসকল ব্যক্তি অথবা ৰাজনৈতিক নেতাক লৈ ব্যংগ লিখিছে তেওঁলোকে আপোনাৰ লেখনি পঢ়ি কেনেধৰণৰ প্ৰতিক্ৰয়া ব্যক্ত কৰে?

বিকাশ মামা: তেওলোকৰ কিছু কিছুৱে মোৰ ওপৰত কেতিয়াবা খং কৰে ৷ কিন্তু বেছিভাগেই প্ৰশংসা কৰে ৷ আচলতে তেওঁলোকে মোৰ লেখনিক সাহিত্যিক দৃষ্টিভংগীৰে চাই ৷

মই: আপোনাৰ বিষয়ে জানিবলৈ মই আন এদিন আহিম আপোনাৰ ওচৰলৈ ৷ বহু কথা জানিব লগা আছে ৷ এতিয়া মই আপোনাৰ ওচৰলৈ অহাৰ মূল উদ্দেশ্যটো কওঁ ৷ আমি নতুনকৈ এখন হাস্য-ব্যংগৰ ই-আলোচনী উলিয়াইছো ৷ প্ৰস্তৱনা সংখ্যা এক জুলাইত প্ৰকাশ পালে ৷ আগষ্টৰ সংখ্যাটোৰ বাবে আপুনি কিবা এষাৰ লিখিব বুলি অনুৰোধ কৰিবলৈ আহিলো ৷ ন-লিখাৰু সকলে আপোনাৰ লেখনিক আৰ্হি হিচাপে লৈ আগবাঢ়িব ৷ লিখিব নে?

বিকাশ মামা: তুমি ৱেবচাইটটো দিবা ৷ মই পঢ়িম আলোচনীখন ৷ আৰু কিবা এটা লিখিম বাৰু তোমালোকৰ আলোচনীলৈ বুলি ৷ তোমালোকৰ এই প্ৰচেষ্টা সফল হওক ৷ ভাল পাইছো শুনি ৷

মই: ধন্যবাদ মামা ৷ আপোনাক লগ পায় ভাল লাগিল ৷ পিছে মনত বহুত প্ৰশ্ন এতিয়াও বাকী থাকি গ’ল ৷ এদিন পুনৰ লগ পোৱাৰ আশাৰে আজিলৈ বিদায় ললো ৷

আহোঁতে লগত মামাই লিখা দুখন কিতাপ লৈ আনিলো ৷ এখন হ’ল “আফ্ৰিকা দৰ্শন” আৰু আনখন হ’ল “এয়া মোৰ আইৰ হৃদয়” ৷ আৰু দুখন কিতাপ সোনকালেই পঢ়িম বুলি কৈ আহিলো ৷ সেই দুখন হ’ল ক্ৰমে– “অসমীয়া সাহিত্যত বিকাশ বৰুৱা আৰু ব্যংগ”, “স্বাস্থ্য আৰু চিকিৎসা অভিধান” ৷

তিনি-চাৰিদিন পিছত মামাই আমাৰ আলোচনীলৈ বুলি লেখা এটা প্ৰেৰণ কৰিছিল মোৰ মেইলত ৷ লগতে লিখিছিল–প্ৰস্তাৱনা সংখ্যাত প্ৰকাশিত তোমাৰ প্ৰবন্ধ পঢ়িলো,লগতে আৰু কেইটামান লেখনিও পঢ়িলো ৷ ভাল লাগিল।