“ঘড়ীটোৱে কয় শুনা টিক্‌ টিক্‌ টিক্‌ সময় গৈছে উৰি ঠিক ঠিক ঠিক৷” এই কেইটা শাৰী আমি কুঁহিপাতত পঢ়িছিলোঁ৷ ঘড়ীটোৱে অহৰহ টিকটিকায়ে থাকে৷ সময় উৰি উৰি গৈয়েই থাকে৷ গোটেই ভূমণ্ডলত এই এটাই মাথো সম্পদ আছে যি নিজৰ গতি-বেগ সদায়ে অক্ষুণ্ণ ৰাখে৷যি কেৱল আগলৈ যায়৷যাৰ নেগুৰৰ পাচফাল দীঘল হৈ গৈ থাকিলেও আগফালৰ পৰা চুব নোৱাৰি, চাবও নোৱাৰি৷মুঠতে এবাৰ সৰকি যোৱা সময় দুনাই পোৱাৰ কোনো উপায় নাথাক৷সেইবাবেই হয়তো মানুহে সময়ক নিষ্ঠুৰ বুলি কয়৷ সময়ক লৈ আমাৰ আক্ষেপ অভিযোগৰ অন্ত নাই৷ ইমান সোনকাল,ইমান দেৰী

মানুহৰ কাছুটি,কিতাপৰ পাতনি। কাছুটি নাথাকিলে মানুহ নাঙঠ,অসভ্য। পাতনি অবিহনে কিতাপ উদং, অভদ্ৰ আৰু বৰ্বৰ। সৰ্বসাধাৰণৰ অৰ্থাৎ সমজুৱা বাপুসকলৰ মূৰৰ মুকুট সভাশুৱনি সভ্য অবৰ্বৰ বৰবৰুৱাৰো সেই মত; কিয়নো সৰ্বসাধাৰণৰ বিপক্ষে গমন তেওঁৰ মনত অশোভন আৰু কুলক্ষণ। কিন্তু পাতনিৰ আজিকালি বিষম বঢ়াবঢ়ি হ’বলৈ ধৰিছে দেই। খালেদোঙে, বকৰাণিয়ে, বননিয়ে, টৌৱে টৌৱে, চৰিয়াই চৰিয়াই ‘লক্ষ্মীছাড়া’ পাতনি ইমান হৈছে যে তোমাৰ আমাৰ এগোহালি ৰাঙালী কাজলী বগী আৰু কলী গায়ে খাই তাৰ পৰালি পেলাব নোৱাৰে। তেওঁ বিহু নাম ছপাই কিতাপ উলিয়ালে। তাতো পাতনিৰ থেকেৰুপতীয়া পাগুৰি। মই

অসমীয়া ভাষা সংকটত পৰিছে, সকলোৰে মুখে মুখে। ইয়াৰ বাবে আক্ষেপ, হতাশা যথেষ্ট দেখা গৈছে। ইয়াৰ লগে লগে আনৰ গালৈ বোকা ছটিয়াই নিজৰ দোষ ঢাকি ৰখাৰ প্ৰচেষ্টাও কম নহয়। বিশেষকৈ ” ইংৰাজী মাধ্যমৰ বিদ্যালয়ৰ প্ৰাচুৰ্য্য, নানান ভাষা-ভাষী লোকৰ আগমণ, ৰাজ্যভাষা প্ৰয়োগ কৰাত চৰকাৰী অৱহেলা, বৰ বৰ লোকে নিজৰ ল’ৰা-ছোৱালীক অসমীয়া মাধ্যমত নপঢ়োৱা”– ইত্যাদি আক্ষেপ আৰু হতাশাজড়িত কথাই বেছি প্ৰাধান্য লাভ কৰি আছে। ওপৰত উল্লেখ কৰা কাৰণবোৰ নোহোৱা বুলি ক’ব নোৱাৰি। কিন্তু তাৰ লগত আছে আমি অসমীয়াৰ নিজৰ প্ৰতি সচেতনতা নাই। আমি

আধুনিক গদ্য সাহিত্যৰ এটি বিশিষ্ট সংলাপ হ’ল ৰস ৰচনা অথবা ৰম্য ৰচনা। ৰীতি-প্রকৃতিৰ দিশৰ পৰা এইবিধ সাহিত্য নির্মাতিক ব্যক্তি নিষ্ঠ লঘু ৰচনা বা হাস্যব্যংগাত্মক ৰচনাও বুলিব পৰা যায়। অসমীয়া সাহিত্যত এইবিধ ৰচনাৰ উন্মেষ আৰু বিকাশ ঘটিছিল প্রধানতঃ সাহিত্যৰথী লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাৰ হাতত। নক’লেও হ’ব যে এইবিধ ৰচনাত কৃতিত্ব অর্জন কৰিবলৈ সমৰ্থ হোৱাৰ বাবেই বেজবৰুৱাক ‘ৰসৰাজ’ বিভূষাৰে ভূষিত কৰা হৈছে। বেজবৰুৱাই কৃপাবৰ বৰুৱা ছদ্মনামত ‘জোনাকী’(১৮৮৯) আলোচনীত হাস্যব্যংগাত্মক যিবিলাক প্রবন্ধ ৰচনা কৰিছিল, সিবিলাকৰ এটি সংকলন প্রকাশ পায় ১৯০৪ চনত, সংকলনটোৰ নাম কৃপাবৰ বৰুৱাৰ

“টোপনি আহিছে নেকি মইনা?” “নাই অহা আইতা, তাৰ পিছত…?” “তাৰপিছত… আৰু তেজীমলাৰ মাহীমাকে…..” আইতাই তাৰপিছত বুলি দুই কোৱাৰিৰ ফাঁকেৰে সেলেঙি বোৱাই বৈ অহা তামোলৰ পিকখিনি মোহাৰি সাধুটো আৰম্ভ কৰোঁতেই সিফালে নাতিনী নিদ্ৰাদেৱীৰ কোলাত ঢলি পৰে। পিছদিনা আকৌ আগদিনা ৰাতি আধা কোৱাকৈ তাইক শুৱাই থোৱা বুলিয়েই অভিমানী আবদাৰেৰে সেই একেটা সাধুকে আধা এৰাৰপৰা শুনাব লগা হৈছিল। দিনৰ দিনটো ধূলিয়ে-বালিয়ে উমলি-জামলি পাৰ কৰি ফুট-গধূলিতে কলমটিয়াই থকা নাতিনীৰ এবহাত কাহানিও এটা সাধু সম্পূৰ্ণকৈ শুনা নহৈছিল। তথাপিও সাধু শুনিবলৈ বলিয়া নাতিনীয়েকক বুঢ়ীমাকে আকৌ গধূলি

আজিৰপৰা প্ৰায় দুহেজাৰ তিনি শ বছৰৰ আগতে ভাৰতবৰ্ষত এগৰাকী অতি তীক্ষ্ণবুদ্ধি সম্পন্ন শিক্ষাগুৰু, ৰাজগুৰু, আইন প্ৰণেতা, কূটনীতিজ্ঞ, মানবতাবাদী আৰু অৰ্থনীতিবিদৰ জন্ম হৈছিল। এইজনা বিচক্ষণ তথা মহান ব্যক্তিয়েই ভাৰতৰ ইতিহাস ৰচনা কৰিছিল। তেখেতৰ নাম আছিল বিষ্ণুগুপ্ত ওৰফে চাণক্য বা কৌটিল্য। আধুনিক যুগৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞানীসকলে চাণক্যক প্ৰাচীন ভাৰতৰ মেকিয়াভেলী বুলি কয়। প্ৰসংগক্ৰমে এইখিনিতে মেকিয়াভেলীৰ বিষয়ে অকণমান জনাইছোঁ। চাণক্যৰ দৰেই নিকলো মেকিয়াভেলী আছিল পোন্ধৰ শতিকাৰ নৱ জাগৰণৰ সময়ৰ এগৰাকী কূটনীতিজ্ঞ, ৰাজনীতিজ্ঞ, ইতিহাসকাৰ, দাৰ্শনিক আৰু লিখক। ইটালীত সূত্ৰপাত হোৱা নৱজাগৰণৰ সময়ছোৱাৰ আটাইতকৈ বিচক্ষণ আৰু

প্ৰেম কেনেকুৱা আমি আছলতে কোনেও ভালদৰে নাজানো। প্ৰেমৰ সংজ্ঞাও বিভিন্ন। তথাপি গভীৰভাৱে চাবলৈ গ’লে প্ৰকৃততে প্ৰেমৰ সংজ্ঞা এটাই কিন্তু ধৰণ বেলেগ বেলেগ। যিদৰে সপ্তস্বৰৰ সাতোটাৰেই সুৰ তাল বেলেগ বেলেগ কিন্তু একেলগে শ্ৰুতিমধুৰ, তেনেদৰেই প্ৰেমৰ সংজ্ঞা বেলেগ বেলেগ হ’লেও প্ৰেম মানে আচলতে আৱেগ, অনুভূতি। সেই কথাটোৰ ওপৰতেই আলোকপাত কৰিবলৈ চেষ্টা কৰিছোঁ ৷ ২০১৭ বৰ্ষত যেতিয়া “The Shape Of Water” য়ে মুক্তিলাভ কৰিছিল তেতিয়া হয়তো কোনেও ভবা নাছিল যে ছবিখনে শ্ৰেষ্ঠ ছবিৰ অস্কাৰ লাভ কৰিব। কাৰণ Three Billboards Outside Ebbing Missouri, Darkest

শৰৎ যাওঁ যাওঁ ৷ হেমন্ত ৰৈ আছে দুৱাৰডলিত ৷ আমি অসমীয়াই পিছে হেমন্ত ঋতুৰ কুহুমীয়া আহ্বান বৰকৈ অনুভৱ নকৰোঁ ৷ অসমীয়া সাহিত্যত হেমন্তৰ বৰ বিশেষ উল্লেখ বা আদৰো দেখা নাযায় ৷ যি আছে সেয়া যৎ সামান্য ৷ মহাপুৰুষজনায়ো বিভিন্ন উপমাৰে মনোমোহাকৈ “বৰ্ষা বৰ্ণন” আৰু “শৰৎ বৰ্ণন” কৰি থৈ গৈছে ৷ কিন্তু হেমন্ত বৰ্ণন অনুপস্থিত ৷ বাংলা সাহিত্যত অৱশ্যে হেমন্তৰ কিছু সমাদৰ দেখিছোঁ ৷ “বনলতা সেন”-ৰ কবি জীবনানন্দ দাশৰ “হেমন্ত আসিয়া গেছে”, হেমন্ত ঋতুৰ প্ৰতিচ্ছবি অংকিত এটা উৎকৃষ্ট কবিতা ৷ আচলতে

মোৰ দুজন ভাল বন্ধুৰ কথাৰে লিখনিটোৰ পাতনি মেলিব খুজিছোঁ৷ প্ৰগতিশীল চিন্তাধাৰৰ বাহক সেই যুৱক দুজন হ’ল গুৱাহাটীৰ আবিদ আজাদ আৰু শিৱসাগৰৰ ফৰিদ আহমেদ ‘দুল’৷ যাৰ আদৰ্শ হ’ল – “মোৰ জন্ম এনে এখন সমাজত য’ত সংকীৰ্ণ জাতিভেদ নাই৷ ঈদত নতুন কাপোৰ লওঁ, বিহুতো লওঁ, দুৰ্গা পূজাতো লওঁ৷ হোলীও পাতোঁ, দেৱালীও পাতোঁ৷ সদায় গৌৰৱৰে কওঁ -‘আমি অসমীয়া’৷ মোৰ জনম শংকৰ-আজান ফকিৰৰ পৱিত্ৰ মিলন ভূমি “অসমত” য’ত তিলমানো সাম্প্ৰদায়িকতাৰ স্থান নাই৷” ইয়াৰ পিছতেই নাম ল’ম মোৰ এসময়ৰ প্ৰতিবেশী (সদ্যপ্ৰয়াত) ডা০ গৈ আহমেদ শ্বেখৰ৷

যি সময়ত বিশ্বৰ বিভিন্ন ঠাইত নাটকৰ মঞ্চসজ্জা, মঞ্চ নিৰ্দেশনা বা মঞ্চ নীতিৰ বিভিন্ন ধাৰা গঢ় লৈ উঠাৰ লগতে সেইবিলাকৰ পৰীক্ষা নিৰীক্ষা আৰম্ভ হৈছিল, সেইসময়ত আমাৰ অসমত মঞ্চ আন্দোলনৰ বীজ ৰোপণ হৈছিলহে মাথোন। মঞ্চ নাটকৰ বাবে প্ৰয়োজন হোৱা বিভিন্ন বয় বস্তু, নীতি নিৰ্দেশনা আদিক লৈয়ে অসমৰ নাট্যকাৰ তথা অভিনেতাসকল ব্যস্ত আছিল। উনবিংশ শতিকাৰ শেষলৈকে অৱশ্যে অসমত মঞ্চ আন্দোলনে গা কৰি উঠিব পৰা নাছিল। আনকি প্ৰাচীন লোকনাট্যসমূহো পৰিবেশিত হৈছিল মঞ্চহীন মুকলি পৰিবেশত। ইয়াৰ উদাহৰণ ওজাপালি আৰু অংকীয়া ভাওনাসমূহ। গুণাভিৰাম বৰুৱাই ৰামনৱমীৰে সূচনা