ঢলপুৱাতে কাউৰীজনীৰ মাতত সাৰ পাই জঁপিয়াই বিছনাৰ পৰা নামি আহিল মামনি। ইস্, দেৰিয়েই হ’ল হ’বলা! যোৱা ৰাতিয়েই গিৰিয়েকে কৈ থৈছিল- “পুৱা সোনকালে উঠিবা। প্ৰথমখন বাছতে যাব লাগিব, নহ’লে পিছত বৰ ভীৰ হ’ব। কাঁটাই কাঁটাই সাত বজাতে বাছখন আহে।” ঝাড়ুটো হাতত লৈ মামনিয়ে এফালৰপৰা ধুমুহাৰ গতিৰে বাহীবন কৰি গা ধুই পাকঘৰত সোমাল। অসুখীয়া শহুৰেকৰ বাবে পিঠাগুড়ি দুটামান গৰুৰ গাখীৰত সিজাই থৈ গিৰিয়েকলৈ জলপানৰ বাতি সজাই মামনিয়ে আগদিনাই সাজু কৰি থোৱা কাপোৰ সাঁজ পিন্ধি লয় মানে ৬ বাজি ২০ মিনিট গ’লেই। নাকে

জীৱনৰ বেলি ডুবিবলৈ গৈ থকা সময়, অথচ জয়দ্ৰথ বৰুৱাৰ তালৈ ভ্ৰূক্ষেপ নাই। ৰাজপথত আজিও তেওঁ এজন মাৰাথন দৌৰৰ শ্ৰেষ্ঠ প্ৰতিযোগী। এয়া নিশ্চয় আজিৰ সক্ৰিয় ৰাজনীতিৰে অৱদান! য’ত মানুহক জীৱনৰ শেষ দিনটোলৈকে দেশ আৰু জাতি ৰক্ষাৰ নামত সক্ৰিয় কৰি ৰখা হয়। তেনেদৰে আগুৱাইও আছে পঁচাশী বছৰীয়া জয়দ্ৰথৰ বিজয়ৰথ! উপযুক্ত গুণাগুণৰ মাটি অবিহনে ফচলক নদন বদনৰ মাত্ৰালৈ নিব নোৱাৰি। ঠিক তেনেদৰে মানুহৰ মাজতো উৎপাদনমুখী মানসিকতা থাকিব লাগিব। এবাৰ এনে প্ৰসংগতে তেওঁৰ পূৰ্বসুৰী ধনীৰাম বৰাই কৈছিল, “নৈ পাৰৰ এই মাটিবোৰলৈ চোৱা, কিমান সাৰুৱা।

‘কোটটোৰ ৰং ৰঙা, জেপৰ তলফালে দুটা ফুটা, এবাৰ সোমায়, এবাৰ ওলায়- নিগনি দুটা সিহঁতৰ আঁচোৰত হাতত দাগ বিৰিঙি উঠা তেজৰ ৰঙো ৰঙা’ Dr. Drabha Loiha’ৰ এই ইংৰাজী কবিতাটোৰ অনুবাদ কৰাৰ ৰাতি, ক’বলৈ গ’লে মধ্যৰাতিহে ভদ্ৰকান্ত ‘লাইমলাইট’লৈ আহিছিল। সৰু চাকৰিটোত ‘গাধা-খাটন’ দি ভাড়াঘৰটোলৈ উভতি আহি কুকাৰটোত ভাত আৰু আলু এটা বহাই কুকাৰটোৰ হেন্দেলডালত পাঁচ বৰ্গ ছেণ্টিমিটাৰৰ শিলটো ‘ফিট’ কৰি তলত জুই দি আজৰি হয় মানে ৰাতি এঘাৰ বাজেই। তাৰ পাছত মাটিতে পাৰি থোৱা তুলিখনত বহি ফে’চবুক অথবা হোৱাটচ্এপ খোলে সি। গাঁৱৰ

: দত্ত মৰিল! : কিইই? কি কৱ বে? : অ’, অলপ আগতে!…. কেইঘণ্টামান আগৰ কথা…. ★★ : উফ্! পাগল হৈ যাম মই!! অলকেশে নিজৰ মূৰটোকেই চেপি ধৰিলে৷ প্ৰায় অন্ধকাৰ কোঠাটোত সি আজি বহুপৰ ধৰি অকলশৰে বহি আছে৷ লেপটপৰ স্ক্ৰীণখন লাহে লাহে ধূসৰ হৈ আহিল৷ এটা সময়ত লেপটপৰ স্ক্ৰীণখনত চাইকেলেডিক আৰ্টৰ স্ক্ৰীণচেভাৰ এখন চলিবলৈ ধৰিলে৷ ৰঙা, বেঙুনীয়া, সেউজীয়া আদি ৰঙৰ এটা ঘূৰ্ণীয়মান সৰ্পিল৷ লাহে লাহে বিচ্ছুৰিত বৰ্ণালীৰ দৰে ৰঙবোৰে স্ক্ৰীণখনৰ মাজত এটা পকনীয়াৰ সৃষ্টি কৰি নোহোৱা হৈ যাবলৈ ধৰিলে৷ অলকেশে আকৌ

“পখিলা নহ’ব পাৰোঁ-সেইটো সুকীয়া কথা৷ কিন্তু ভাল-ভাল বস্তুত পৰি তাৰ পৰা ৰস চুহিখোৱাত আমি পিচে পখিলাতকৈ কোনো গুণে কম নহওঁ দেই৷ আৰু যেতিয়া সেই ৰসকণত ‘ভকতি’ৰ ভাৱ ব্যাপক মাত্ৰাত সোমাই থাকে, তেতিয়া সেই ৰস পান কৰাৰ আনন্দ আৰু উৎসাহ বিশ-ত্ৰিশ শতাংশমান বাঢ়ি যায়৷ নে কি কৱ সনাতন?” “একদম সঁচা কথা, একদম সঁচা কথা৷ পাখি দুখন নাথাকিল কি হ’ল, আমিও পখিলাৰ নিচিনাই৷” নামঘৰৰ বাটচ’ৰাতে ৰৈ সনাতন আৰু মই-ভকতিসম্পৰ্কীয় এক তত্ত্বগধুৰ আলোচনাৰ পাতনি মেলিছোঁ৷ অইন ভকত-বান্ধৱসকল নামঘৰৰ ভিতৰত৷ আজি যিহেতু ভাদ মাহ

মানুহজনে গোটেই জীৱন কবিতাকে লিখিলে। বাতৰি কাকতত পঠিয়াই যদি এশটা, প্ৰকাশ হয় এটা। আঠ পৃষ্ঠাজোৰা আখৰৰ অৰণ্যত মানুহজনে নিজৰ নামটো বৰ হেঁপাহেৰে বিচাৰি ফুৰে সদায়। আৰু যিদিনা কোনোবা এটা কবিতা প্ৰকাশ হয়, সেইদিনা সেই খবৰটো গোটেই চুবুৰিয়ে গম পাই যায়। সিদিনা মানুহজনৰ চকু-মুখ এক অনন্য পোহৰে উজলাই ৰাখে,পত্নীক বৰ সাদৰেৰে মাত এষাৰ লগাই চাহ এটুপি খুজি খায়। মানুহজন এদিন এজন প্ৰতিষ্ঠিত সাহিত্যিকৰ নজৰত পৰিল। সাহিত্যিকজনাৰ নাম-যশৰ সীমা সংখ্যা নাই। মহানগৰীত তেওঁৰ সম্পত্তিৰ পৰিমাণো চকুত লগা। এটা চৰকাৰী বিভাগৰ মূৰব্বী পদৰ

:”ৰহ, আজি মই তহঁতক ‘জুগুণি’ আইতাৰৰ ওচৰলৈ লৈ যাম, তেওঁৰ কথাবোৰ শুনিলেহে যদি তহঁত ঠিক হৱ!” আমাৰ উৎপাত আৰু টিঘিলঘিলনি সহ্য কৰিব নোৱাৰি, একপ্ৰকাৰ ধমকিৰ সুৰতে মায়ে কথাখিনি ক’লে আমাক। আমিও সেইফালেই তাপ মাৰিলোঁ। ‘জুগুণি’ নামটো শুনিয়েই মোৰ কিবা ভয় ভয় লাগিল। দুপৰীয়া খুদকণ দুটামান খাবলৈ দি মায়ে আমাক মানে গুণ্টিলৌ, মোক, জজৌ, দিদৌ আৰু ফফৌক সাজু কৰিলে আইতাৰ ওচৰলৈ বুলি। দিদৌৱে নাযাওঁ নথওঁখন লগাইছিল যদিও অকলে থকাৰ ভয়তে মান্তি হ’ল। এনেয়ো সি অলপ আকোঁৰগোজ, অঘাইটং। সকলো বস্তুতে তাৰ আধিপত্য

গাড়ীখন কিনা দুবছৰমানহে হৈছিল৷ এতিয়াও মনত আছে প্ৰথম গাড়ী কিনি অনা দিনটো৷ মই গাড়ীখন ঘৰ সোমোৱাবলৈ অনাৰ লগে লগে এওঁ গেটতে ৰখাই সেন্দুৰৰ ৰঙা ফোঁট তিনিটা ইঞ্জিনত আৰু এটা মোৰ কপালত লগাই কাঁহী এখনত ধূপ-চাকি লৈ আদৰি আনিহে গেটত সোমুৱাবলৈ দিছিল৷ গাড়ীখনক কিমান যে মৰম কৰিছিলোঁ প্ৰথম কেইমাহ মান! মই সেইদিনাই বুজিছিলোঁ মোৰ ল’ৰাটোৰ নতুনকৈ কিনা হট উইলৰ গাড়ী কেইখন সি ৰাতি ৰাতি গাৰুৰ ওচৰত ৰাখি যে কিয় শোৱে৷ ময়ো ৰাতি এবাৰ উঠি আহি মোৰ মৰমৰ মাৰুতি ৮০০ গাড়ীখন দুচকু

কাঁচৰ খিৰিকীখনৰ সিপাৰে বেলিটো লহিয়াবলৈ ধৰিছে, হেঙুলীয়া আকাশৰ বুকুত ডেউকা কোবাই ঘৰমুৱা হৈছে দূৰণিবটীয়া চৰাই জাকবোৰ। খিৰিকীৰ ইপাৰেও সকলোৱে ঘৰলৈ ওভতাৰ যো-জা চলাইছে, কিন্তু মোৰহে ৰাতিপুৱাৰে পৰা কৰি থকা কামটোৰ একো এটা গতি নলগাত সন্ধিয়া বেলালৈকে অফিচত বুঢ়া শগুণটোৰ দৰে বহি আছো। এটাৰ পিছত এটাকৈ এন্ধাৰৰ বোকোচাত উঠিবলৈ ধৰা কেবিনবোৰৰ মাজত মোৰ কেবিনটোৱে আৰম্ভ কৰিছে ব্যতিক্রমৰ এক বেসুৰা জয়গান। কেবিনটোৰ ভিতৰত এখন যুদ্ধ চলি আছে, সাঁথৰ এটাৰ লগত মোৰ অবিৰাম যুদ্ধ। সাঁথৰটো বেতাল সদৃশ এটা এক্সচেল ফাইলে ভুলতে মোক ৰজা

ক্ষীণ দীঘল বৈ পৰা চুলিৰে তাহানিৰ বিস্মিতাজনী যেন হঠাৎ তাৰ কাষেদি পাৰ হৈ ডনবস্ক’ স্কুলৰ বাছখনত উঠিলগৈ। ডিঙি মেলি চাবলৈ যাওঁতেই ল’ৰাটোৱে ভাস্কৰৰ হাতখন ধৰি টানিলে, “দেতা বাছ আহিল।” সেইটো সময়তে ষ্টিফেন্সৰ বাছখনো ৰ’লহি! আৰু তাৰ চকুৰ সন্মুখেদি ডনবস্ক’ৰ বাছখন পাৰ হৈ গ’ল। ল’ৰাক বাছত উঠাই দি লাহে লাহে সি ঘৰমুৱা হ’ল। যোৱা কালি বেদান্তৰ বিয়াত কইনা আনিবলৈ গৈ তাৰ গোটেই ৰাতি টোপনি নাহিল৷ আজি সেইবাবে অফিচ ছুটী লৈছে সি৷ ল’ৰাক পুৱা বাছত উঠাই দিয়াটো তাৰ ডিউটি৷ ঘৈণীয়েকে ল’ৰাক স্কুললৈ