(মূল : জীবিত ও মৃত লেখক : ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ) ৰাণীহাটৰ জমিদাৰ, শাৰদাশংকৰ ডাঙৰীয়াৰ বিধৱা ভাই-বোৱাৰীগৰাকীৰ পিতৃকুলত জীৱিত বুলিবলৈ কোনো নাছিল। পতিকুলতো আপোন কোনো নাছিল, না পতি, না পুত্ৰ। বৰজনাকৰ সৰু ল’ৰা, মাইনা আছিল তাইৰ নয়নৰ মণি। ল’ৰাটোৰ জন্মৰ পিছতেই মাকৰ দীৰ্ঘদিনীয়া অসুখৰ বাবে বিধৱা সৰু মাক কাদম্বিনীয়ে তাক তুলি-তালি ডাঙৰ কৰিলে। পৰৰ সন্তানক ডাঙৰ দীঘল কৰাৰো এক অব্যক্ত বেদনা থাকে, কাৰণ কোনোধৰণৰ দাবী বা অধিকাৰ নাথাকে, নাথাকে সামাজিক স্বীকৃতি, থাকে মাথো চেনেহৰ দাবী আৰু দিনক দিনে বাঢ়ি গৈ থকা অপ্ৰতিৰোধ্য

‘অসমৰ চাৰিভাগ মানুহৰ ভিতৰত তিনিভাগেই’ হাঁহিব নাজানে বুলি লক্ষ্মীনাথ বেজবৰুৱাই কৈ গৈছে। তেওঁৰ মতে, “ভাৰতৰ মানুহৰ হাড়ে হাড়ে সিৰে সিৰে এনে এটা ভাবে শিয়াই আছে যে হাঁহিলে মানুহ পাতল হয়। হঁহা মানুহ চেলেপু। …মুঠতে আমাৰ মানুহৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত আমাৰ মতে গোটেইখন serious, অৰ্থাৎ হাঁহিশূন্য। হাঁহি হৰিজন, তাক চুব নাপায়। তাৰ ছাঁতো ভৰি দিব নাপায়। …দেখি দুখ লাগে যে, অসমৰ চাৰিভাগ মানুহৰ ভিতৰত তিনিভাগে ইংৰাজীত যাক কয় wit and humour নুবুজে।”– বেজবৰুৱাৰ মতত হয়ভৰ দি এই কথা ক’ব পাৰি যে, অসমীয়া মানুহে

মোৰ নাম ড৹ ধুমকেতু পাটগিৰি৷ মই ‘সোপাঢিলা চৰকাৰী মহাবিদ্যালয়’ৰ এজন ‘অ-সোপাঢিলা’ লেক্‌চাৰাৰ৷ কি সুধিলে? মোৰ আচল নামটো! এহ্ থাকক দিয়ক৷ ধুমকেতু নামটোহেচোন আজিকালি আপোন-আপোন লাগে৷ এনিৱে, মোৰ বিষয় হ’ল ৰাজনীতি বিজ্ঞান৷ পিছে ছাবজেক্টডাল একদম ব’ৰ আৰু কামোৰ! এইবোৰ মই পঢ়োৱা বস্তু মুঠেই নহয়৷ সেয়ে বছৰৰ প্ৰথমটো দিনাই মই ল’ৰা-ছোৱালীক কৈ দিওঁ- “বাছাহঁত৷ শুন৷ প্লে ষ্ট’ৰত দুটামান মজা মজা এপ্ আছে৷ সেইবোৰ ম’বাইলত ইনষ্টল কৰি ল’বি৷ ম’বাইল কিনিবলৈ যদি মাৰ-বাপেৰে টকা নিদিয়ে, মোৰপৰা ল’বি৷ নিতৌ সন্ধ্যা আঠ বজাত মোক টিভিত চাবি৷

১) মন্ত্ৰী বিধায়কৰ মন বুজা টান ক্ষমতাত থাকোতেই কৰি লয় ধন ধান য’তে ত’তে ঘৰ বাৰী ডাঙৰ ডাঙৰ গাড়ী সভাত ভাষণ দিয়ে সকলো সমান৷ ২) ৰাতিটোতে জন্ম লয় নতুন গায়ক এটা গান গায়েই হৈ পৰে জাতীয় নায়ক ইংলিছ অসমীয়া কৰি মিক্সাৰ বিহুগীতৰ সলাই দিয়ে সম্পূৰ্ণ আকাৰ অসমীয়ায়েই চিনিব লাগিব কোনজন লায়ক৷ ৩) নতুনকৈ প্ৰেমত পৰা অভিলাষ চৱৰ হ’লেই যেনিবা তেওঁ মোৰ খুড়াৰ লগৰ চুলিত দিনৌ কলপ কৰে মোবাইল চাই বাৰে বাৰে আহিছে কিজানিবা মৰমীৰ খবৰ৷ ৪) গহীন আতৈ হ’ল সত্ৰৰ

অসমীয়া সাহিত্য আৰু সংস্কৃতিৰ এক চিৰপৰিচিত আৰু চিৰস্মৰণীয় নাম হ’ল ড° লীলা গগৈ৷ অসমৰ কৃষিজীৱী, বুদ্ধিজীৱী, ছাত্ৰ-ছাত্ৰী তথা শিক্ষাবিদলৈকে সকলোৰে মাজত এটি জনপ্ৰিয় নাম হ’ল ড° লীলা গগৈ৷ ৬০ সংখ্যক অসম সাহিত্য সভাৰ মৰিগাঁও অধিৱেশনৰ তেওঁ সভাপতি আছিল৷ শিৱসাগৰৰ দিখৌপাৰৰ চেৰেকাপাৰ নামৰ ঠাইৰ লেবাং হাতীমূৰীয়া বংশত ১৯৩০ চনৰ ২৫ নবেম্বৰত তেওঁৰ জন্ম৷ তেওঁৰ পিতৃৰ নাম ৺ধনীৰাম গগৈ আৰু মাতৃৰ নাম ৺কমলা গগৈ৷ ড° লীলা গগৈয়ে তেওঁৰ শিক্ষাজীৱন আৰম্ভ কৰে ১৯৩৫ চনৰ চেৰেকাপাৰৰ প্ৰাথমিক বিদ্যালয়ৰপৰা৷ ১৯৫০ চনত শিৱসাগৰ চৰকাৰী হাইস্কুলৰপৰা প্ৰৱেশিকা

মানে কেচটো নগেন। নহয়, কেচটো নগেন নে কি নাজানো, কিন্তু কাহিনীৰ নায়কজনৰ নাম নগেন। জাতীয় চেতনাৰে জীৱন উৎসৰ্গা কৰিব বিচৰা আমাৰ নগেন। তেওঁ বহু বছৰৰ আগতে ‘অসম মুক্তি জনগণ পৰিষদ’ নামৰ ৰাজনৈতিক দলটোৰ কৰ্মী আছিল। পিছে কি হ’ব? এই দলটোৱে শাসন কালত কোনো উন্নয়নমূলক কাম কাজ নকৰিলেই। বিধায়ক মন্ত্ৰীসকলে চৰকাৰী ধনৰ শৰাধ পাতি কেৱল নিজৰ পৰিয়ালৰ বাবে সাত পুৰুষলৈ ধন সাঁচি ল’লে। পিছৰ নিৰ্বাচনত তেওঁলোক জিকক বা হাৰক তালৈ পৰোৱা নকৰে। বিদেশী বেংকত ধন। বিদেশত ল’ৰা-ছোৱালীক ৰাখিছে। নিজে বজাৰলৈ যোৱা

২০০০ চনৰ কথা, মই তেতিয়া কে চি দাস বাণিজ্য মহাবিদ্যালয়ৰ স্নাতক চুড়ান্ত বৰ্ষত। গুৱাহাটী বিৰুবাৰীত ভাড়াঘৰত থাকো। কাষৰ ৰুমটোত থাকে একেখন কলেজত পঢ়া দ্বিতীয় বৰ্ষৰ বন্ধু এজন। দ্বিতীয় বৰ্ষৰ পৰীক্ষা ওচৰ চপাত বন্ধুৱে মন কৰিলে যে তেওঁৰ একোৱেই পঢ়া হোৱা নাই। গতিকে বন্ধুৱে সিদ্ধান্ত ল’লে যে ৰাতিপুৱা খুব সোনকালে উঠি পঢ়াত বহিব। কিন্তু সমস্যাটো হ’ল তেওঁ সোনকালে উঠিব নোৱাৰে, কুম্ভকৰ্ণৰ দৰে টোপনি। গতিকে তেওঁক আমি এলাৰ্ম ক্লক এটা কিনাৰ উপদেশ দিলো। বন্ধুৱে লগে লগে মোক লগত নি পল্টন বজাৰৰ ফুটপাথৰপৰা

“নুবুজিবা তুমি ঐ যৌৱনৰ আমনি ঐ ৰাতি মোৰ টোপনি নাই…” আস্! গানটো যেন মোৰ বাবেহে গাইছে! আমি দুয়ো হাতত ধৰা-ধৰিকৈ নৈখনৰ পাৰলৈ যাওঁ। কেতিয়াবা ওখ শিলচটাত বহোঁ, কেতিয়াবা পাৰৰ বালিত থকা ঝাওবন ফালি-ফালি খোজ কাঢ়োঁ। দিনটোত শেষবাৰৰ বাবে ৰান্ধনি বেলিয়ে নৈখনত গা ধুই থকাৰ মনোৰম দৃশ্যই আমাৰ মন-প্রাণ পুলকিত কৰি ৰাখে। ৰোমাণ্টিক মুদটো আহেহে, ধেই! সাৰেই পাই যাওঁ নহয়। এদিন-দুদিনৰ কথা নহয়। প্রায় সদায়েই এইটো হয়। নৱম শ্রেণীৰ কথা। আমি একেটা শ্রেণীৰে আছিলোঁ যদিও, মই ‘ক’ শাখাৰ ছাত্র আৰু তাই

আমেৰিকালৈ যাম বুলি ভিচা ইণ্টাৰভিউৰ বাবে American Embassy পালোগৈ৷ অফিচাৰে বিজয়ক সুধিলে- আমেৰিকাৰ ক’ত যাব? বিজয় : চেন জ’চ (San Jose) অফিচাৰ : আমেৰিকাত San Hosey বুলি কয়৷ J টোক হ’ নিচিনাকৈ উচ্চাৰণ কৰে৷ বিজয়ে তপৰাই ক’লে- “ইটচ্ ওকে৷” অফিচাৰ : কিমান দিনৰ বাবে থাকিব? মই প্ৰম্পট কৰিলো- জুনত গৈ জুলাইত ঘুৰিম বুলি কোৱা৷ বিজয়ে মোলৈ ঘোপাকে চাই ক’লে- “হুনত গৈ হুলাইত ঘুৰিম।” ☆★☆★☆

(অধ্যায় এক) শুনিয়োক সৰ্বজন মোহোৰ বচন৷ ফটাঢোল বৃত্তান্ত কিছু কহিবাক মন৷৷ আগে কিছু কথা কওঁ ধৰি চৰণত৷ ভাষা জ্ঞানে নিঃকিন মই কৰিলো বেকত৷৷ ব্যংগ কৰি কিছু কওঁ প্ৰভু নাম লৈয়া৷ ভুল হৈলে নিজ গুণে কৰিয়োক ক্ষমা৷৷ মুখগ্ৰন্থ মাজে আছে বিয়াগোম গোট৷ ফটাঢোল নামে তাৰ পৰিচয় যুগুত৷৷ পত্নী মোৰ ব্যস্ত অনেক ঘৰে বহু কাজ৷ ক্ষণ মাত্ৰ মোবাইল খোলে মুখে লৈয়া লাজ৷৷ শয়ন পাটিত বসি ফাক ফাক হাসি৷ বোলন্ত আমাক কথা ফটাঢোল দেখি৷৷ ৰাখিলন্ত আমাক নিয়া সেই গোটৰ মাজে৷ দেখিলো অনেক বাদ্য