ননভেজ – ৰঞ্জিত কুমাৰ শৰ্মা
শিক্ষা-দীক্ষা বিশেষ নাথাকিলেও চক্ৰৱৰ্তীৰ আৰ্থিক অৱস্থা চলিব পৰা বিধৰে৷ বিভিন্ন পূজা আৰু মৃতকৰ কৰ্মকে ধৰি দশকৰ্মৰ বয়-বস্তু আৰু সাজসজ্জাৰ সামগ্ৰী বিক্ৰী কৰা দোকান এখনৰ গৰাকী নিৰঞ্জন চক্ৰৱৰ্তীৰ খেতি-বাতিও আছে৷ নিজৰ কৃষিভূমিত আনৰ হতুৱাই খেতি কৰিলেও বছৰটো খাবলৈ তেওঁৰ চাৰিজনীয়া পৰিয়ালটোৰ বাবে ধান আৰু শাক-পাচলিৰ নাটনি নহয়৷
নেপাললৈ অহাৰ নামত চক্ৰৱৰ্তীয়ে দুদিন ৰুটিকেই খালে৷ সৰু ল’জখনতো খোৱাৰ ভাল ব্যৱস্থা নাই৷ হ’বই দিয়কচোন৷ কম খৰচত ভাল ‘ফেচিলিটি’ কোনে দিবহে? সাতে-পাঁচে আজি পুৱাৰপৰাই চক্ৰৱৰ্তীয়ে ভাত এসাঁজ খোৱাৰ কথা ভাবি আছিল৷ মন্দিৰৰপৰা ল’জলৈ উভতাৰ সময়ত চক্ৰৱৰ্তীয়ে সৰু হোটেল এখন দেখাত তেওঁৰ ভাত খোৱাৰ ইচ্ছা বৃদ্ধি পালে৷ সেই সময়ত দুজন ল’ৰাই হোটেলখনৰ দুৱাৰ আদি খুলিবলৈ লৈছিলহে৷ সেয়ে হোটেলখনত নোসোমাই চক্ৰৱৰ্তীয়ে ল’জলৈ উভতি গ’ল৷ তিনিঘণ্টামানৰ পিছত ভাত খাবলৈকে চক্ৰৱৰ্তী ল’জৰপৰা ওলাই আহিল৷ তেওঁ পুৱাই দেখা সৰু হোটেলখনত সোমাল৷ এখন তেনেই সৰু আৰু সাধাৰণ হোটেল৷ সেই সময়ত হোটেলখনত দুজনমানহে গ্ৰাহক আছিল যদিও চক্ৰৱৰ্তী সোমোৱাৰ সময়তে তেওঁলোকেও খোৱা শেষ কৰি হোটেলখনৰপৰা ওলাই গ’ল৷ চক্ৰৱৰ্তীয়ে হোটেলখনত সোমাই তাত কাম কৰা ল’ৰা এজনক সুধিলে – ‘ইহা ভাত মিলেগা ক্যেয়া?’
বিদেশত অসমীয়া ভাষা শুনি চক্ৰৱৰ্তী একপ্ৰকাৰ আচৰিতেই হ’ল৷ তেওঁ হয় হয় বুলি উত্তৰ দিলে৷ মহিলাগৰাকীয়ে চক্ৰৱৰ্তীক সসন্মানেৰে চকী এখনত বহিবলৈ দিলে৷ চক্ৰৱৰ্তীয়ে চকীত বহাৰ পিছত মহিলাগৰাকীয়ে চক্ৰৱৰ্তী অসমৰ কোন জিলাৰপৰা আহিছে সেয়া জানিব বিচাৰিলে৷ চক্ৰৱৰ্তীয়েও তেওঁ যে ধুবুৰীৰপৰা চকু চিকিৎসাৰ বাবে আহিছে আৰু কাইলৈ যে ঘূৰি যোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে ইত্যাদি সকলো কথা ক’লে৷ কথাখিনি কৈ থাকোতে চক্ৰৱৰ্তীৰ দুচকুৰ দৃষ্টিয়ে হোটেল মালিকনীৰ শৰীৰটোত ভৰিৰপৰা মূৰলৈ বিচৰণ কৰিলে৷ দুকুৰিমান বয়সৰ মহিলাগৰাকী দেখাত সাংঘাতিক ধুনীয়া নহ’লেও বগা গাৰ ৰং আৰু আটিল চেহেৰাৰে তেওঁৰ আবেদনময়ী ৰূপ কিন্তু আছে৷ মুখমণ্ডল চাই আৰু কথাৰ উচ্চাৰণ শুনি মহিলাগৰাকী নেপালী সম্প্ৰদায়ৰ যেন লাগে৷ শিৰত সেন্দূৰ নাই৷ তাৰ মানে তেওঁৰ বিয়া নহ’বও পাৰে! অৰ্থাৎ বয়স অলপ হ’লেও তেওঁ অবিবাহিত? মহিলাগৰাকী সম্পৰ্কে চক্ৰৱৰ্তীয়ে মনতে কথাখিনি বিশ্লেষণ কৰিলে৷ অৱশ্যে অচিনাকী মহিলা এগৰাকীৰ বিষয়ে ইমানবোৰ কথা ভবাটো ঠিক হৈছেনে বাৰু বুলি চক্ৰৱৰ্তীৰ মনত এবাৰ প্ৰশ্ন উপজিছিল৷ কিন্তু পিছ মুহূৰ্ততে তেওঁ নিজকে প্ৰবোধ দি ভাবিলে – তেওঁৰ নিজৰেনো বাৰু বয়স হৈছে কিমান? তিনিকুৰি হ’বলৈ এতিয়াও ৫-৬ বছৰ আছে৷ পত্নী, ল’ৰা-ছোৱালী আছে যদিও তেওঁতো বুঢ়া হোৱা নাই৷ মনটোহে আচল৷ চক্ৰৱৰ্তীৰ চিন্তা ভেদ কৰি মহিলাগৰাকীয়ে তেওঁৱেই যে হোটেলখনৰ গৰাকী সেই কথা জনালে৷ নামটোও ক’লে৷ তেওঁৰ নাম পুষ্পা দেৱী৷ পৰিচয় দিয়াৰ পিছত পুষ্পা দেৱীয়ে চক্ৰৱৰ্তীক জনালে যে তেৱোঁ অসমতে আছিল৷
চক্ৰৱৰ্তীয়ে দুগুণ উৎসাহেৰে সুধিলে – ‘অসমৰ ক’ত?’
‘সৰভোগৰ উত্তৰ অঞ্চলত৷’ – পুষ্পা দেৱীয়ে ক’লে৷ তেওঁ এইবুলিও জনালে যে মাক-দেউতাকৰ সৈতে পৰিয়ালটো সৰভোগৰ উত্তৰ ফালেই আছিল৷ তেওঁলোকৰ ম’হৰ বাথান আছিল৷ এলেকাটোত বন্দুক লোৱা মানুহৰ বিচৰণ বঢ়াত পৰিয়ালটো ১০ বছৰমান আগতে নেপালত থকা ঘৰলৈ গুচি আহে৷ কথাখিনি শুনাৰ পিছত চক্ৰৱৰ্তীয়ে পুষ্পা দেৱীক বিয়া-বাৰু হ’লনে নাই সুধিব বিচাৰিছিল যদিও কথাটো ভাল নহ’ব বুলি নুসুধিলে৷ তেনেতে পুষ্পা দেৱীয়ে সুধিলে – ‘আপুনি পণ্ডিতজী নেকি? মানে পূজা কৰে যে?’
চক্ৰৱৰ্তীৰ কপালত ফোঁট দেখিয়েই হয়তো হোটেলৰ মালিকনীয়ে তেনেকৈ সুধিলে৷ চক্ৰৱৰ্তীয়ে ভাবিলে, কি বুলিনো কোৱা যায়? পণ্ডিত জাতীয় কিবা ক’লে লাভ হ’ব বুলি ভাবি তেওঁ ক’লে – ‘পণ্ডিত বুলি নকওঁ৷ কিন্তু বিশ্বকৰ্মা পূজা আৰু সৰস্বতী পূজা কেতিয়াবা কৰোঁ৷ এই দুটা দিনত পুৰোহিত, মানে পণ্ডিতৰ বৰ অভাৱ হয় যে!’
‘আপুনি কি হাত চাব জানে?’ – পুষ্পা দেৱীয়ে সুধিলে৷ চক্ৰৱৰ্তীয়ে বিশেষ নাভাবিলে, ‘কোনোবাই দেখুৱালে এনেই চাওঁ, মিলে নে নাই নাজানো’ বুলি কৈ দিলে৷ লগে লগে পুষ্পা দেৱীয়ে ‘মোৰো হাতখন চাওকচোন’ বুলি বাওঁহাতখন আগবঢ়াই দিলে৷ চক্ৰৱৰ্তীয়েও দুকুৰি বছৰীয়া যুৱতী পুষ্পা দেৱীৰ হাতৰ তলুৱাখন কিছু সময় লিৰিকি-বিদাৰি চালে৷ তেওঁ ভাবিলে – মানুহগৰাকী অবিবাহিত নহ’লে গিৰীয়েকে এৰি দিয়া মহিলা নাইবা বিধবাও হ’ব পাৰে! হোটেল মালিকনীৰ হস্তৰেখা দুডালমানৰ ওপৰেৰে নিজৰ বাওঁহাতৰ আঙুলি এটা বুলাই কণাৰ ফৰ্মুটি লাগে যদি লাগক বুলি ঠিৰাং কৰি চক্ৰৱৰ্তীয়ে কৌশলেৰে ক’লে – ‘আপোনাৰ বিবাহৰ বিষয়টো অলপ জটিল৷’
‘অ’ মাংসই৷ আপুনি ননভেজ হ’লেই হ’ব বুলি কৈছিল দেখোন?’ – ‘পুষ্পা দেৱীয়ে উত্তৰ দিলে৷
চক্ৰৱৰ্তীৰ ভাত খাওঁতে লটিঘটি হোৱাৰ মূলতে হ’ল ভেজ আৰু ননভেজ বোলা শব্দ দুটা৷ শব্দ দুটাক লৈ চক্ৰৱৰ্তী প্ৰায়েই বিভ্ৰান্ত হয়৷ নন শব্দটোত তেওঁ বেছি গুৰুত্ব দিয়ে৷ তেওঁ ভাবে যে ননভেজ মানে নিৰ, আমিষ, অৰ্থাৎ নিৰামিষ৷ ভতিজা ল’ৰা এটাই তেওঁৰ ভুলটো ভাঙি দিছিল যদিও কেতিয়াবা ঘপহকৈ চক্ৰৱৰ্তীৰ তেওঁ নিজে ভবা অৰ্থটোহে মনলৈ আহি যায়৷ আজিও পুষ্পা দেৱীৰ হাতৰ পৰশৰ আমেজত তেনেকুৱা হোৱা বাবেহে চক্ৰৱৰ্তী দেৱৰ লটিঘটি হ’ল৷
নেপালৰপৰা ঘৰত উপস্থিত হ’বৰ দিনা চক্ৰৱৰ্তীয়ে ঘৰৰ চোতালতে বেগটো থ’লে৷ ঘৰৰ ভিতৰলৈ নগৈ তেওঁ একেই চুবুৰীত থকা বাপুকণ দেউক মতাই আনি পৰাচিত হৈ ল’লে৷ তাৰ পিছত স্নান কৰি, দেউক দক্ষিণা দিহে গৃহত প্ৰৱেশ কৰিলে নিৰঞ্জন চক্ৰৱৰ্তীয়ে৷
3:06 pm
ভাল লাগিল।