অসম এখন কৃষি প্রধান ৰাজ্য। এটা সময়ত কৃষিয়েই অসমীয়া মানুহৰ প্ৰধান জীৱিকা আছিল। ৰজা-মহাৰজাৰ দিনৰ পৰাই অসমত খেতি কৰাৰ তথ্য পােৱা যায়। বিশ্ব মহাবীৰ চিলাৰায়ৰ দিনত কোচ ৰাজ্যত কৃষকসকলৰ বাবে চিলাৰায়ে পথাৰত জলসিঞ্চনৰ ব্যৱস্থা কৰি দিয়া বুলি ইতিহাসত উল্লেখ আছে। সেইদৰে আহােম ৰাজ্যতাে সৈন্য-সামন্তক পাৰিশ্রমিক হিচাপে খেতি কৰি খাবলৈ মাটি দিয়াৰ কথা ইতিহাসত পােৱা যায়। অসমৰ বিহুকে আদি কৰি অসমত বাস কৰা সকলাে জনগােষ্ঠীৰে বেছিভাগ সংস্কৃতিয়েই কৃষিক কেন্দ্র কৰি গঢ়ি উঠা। সময়ৰ লগে লগে অসমৰ সামাজিক, ৰাজনৈতিক, অর্থনৈতিক, শৈক্ষিক ক্ষেত্ৰত

অসমৰ সীমান্তত অৱস্থিত পূর্ব পাকিস্তানৰ জনতাৰ মুক্তি সংগ্ৰামৰ ফলশ্রুতি আছিল স্বাধীন বাংলাদেশ। চুবুৰীয়া ৰাষ্ট্ৰ এখনত হােৱা মুক্তি সংগ্রামে ভাৰতত বিশেষভাৱে অসমত এক সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিলে। সেয়া হ’ল শৰণাৰ্থীৰ সমস্যা। এই সমস্যাই অসমৰ আর্থ-সামাজিক জীৱনক জোকাৰি পেলালে। সত্তৰৰ শেষৰফালে বিদেশী অনুপ্রৱেশৰ সমস্যাটোৱে এক প্রচণ্ড ৰাজনৈতিক ধুমুহাৰ ৰূপ লৈ অসমৰ স্বাভাৱিক জীৱন-যাত্রা ব্যাহত কৰি তুলিছিল। ১৯৭৯ চনত বিদেশী নাগৰিক বহিষ্কাৰৰ দাবীত অসম আন্দোলন আৰম্ভ হৈছিল। চৰকাৰী পৃষ্ঠপােষকতাতে আন্দোলনকাৰী মানুহৰ ওপৰত অনেক অত্যাচাৰ চলিল। অসমৰ স্কুল-কলেজবােৰ বন্ধ হ’ল। মানুহৰ মাজত সুমুৱাই দিয়া হ’ল

অসমীয়া ভাষা-সাহিত্যৰ অলিখিত যুগৰ এক অসমীয়া সম্পদ হ’ল সাঁথৰ। এই সাঁথৰৰেই আন এটা নাম হ’ল ‘পানীমিঠৈ’। এই সাঁথৰ বা পানীমিঠৈৰ জন্মৰ ইতিহাস বিচাৰিলে দেখ যায় যে বৈদিক যুগতেই ইয়াৰ বীজ ৰোপিত হৈছিল। প্ৰাচীন গ্ৰীক সাহিত্যৰ কিংবদন্তিস্বৰূপ স্ফিংছৰ প্ৰশ্নও সাঁথৰৰ এক প্ৰাচীনতম ৰূপ। যিহেতু সাঁথৰ এবিধ মৌখিক সাহিত্য, গতিকে ইয়াৰ জন্ম বা ৰচয়িতাক বিচৰাটো এক বাতুলতাহে মাথোন। সেয়ে হ’লেও অসমীয়া জনজীৱনক, মানুহৰ মনস্তত্বক এই সাঁথৰে কেনেদৰে জোকাৰি গৈছে তাকেই এই আলোচনাত বিচাৰ কৰি চাবলৈ যত্ন কৰা হৈছে। মানুহৰ মগজুক বা চিন্তাশক্তিক

সাহিত্য মানৱ জীৱনৰ অভিব্যক্তি। প্ৰগতিশীল জীৱন, অনুভূতিশীল সমাজ, মন্থন আৰু অৱগুন্থণৰ বাবে যিকোনো সাহিত্যই সৱল ভুমিকা পালন কৰে। বৰ্তমান সময় আৰু সমাজৰ পৰিবৰ্তনশীলতাৰ মূল মাপকাঠিয়েই হ’ল সাহিত্য। বৰ্তমান মানৱ সমাজ বহুজাতিক,বহুভাষিক আৰু বহুগোষ্ঠীয় সংস্কৰণ হৈ পৰাৰ কাৰণে মানুহৰ মানসিক উৎকৰ্ষ সাধনাৰ বৈচিত্ৰও হৈ পৰিছে। নতুনত্বৰ অভিভাষিক , প্ৰতিভাশীল লেখকসকলে এনে এক বৈচিত্ৰময় জীৱনৰ আঁত ধৰি মানৱ সভ্যতাকো নৱৰূপত নিৰ্মান কৰিবলৈ উদ্যত হৈছে। সাম্প্ৰতিক বাস্তৱৰ বিশাল বোজাই মানুহৰ জীৱনটো দুৰ্বিসহ কৰি তোলাৰ পৰিপ্ৰেক্ষিতত মানুহে জীৱনৰ ভাৱ গম্ভীৰতাক কাটি কৰি কাজেই ব্যঙ্গ

অসমৰ লোকনাট্য সমূহত প্ৰচ্ছন্ন হৈ থকা হাস্যৰসৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ পূৰ্বে লোকনাট্যনো কি সেই বিষয়ত অলপ আলোকপাত কৰা যাওক। সাধাৰণভাবে, চহা লোকসকলৰ জীৱনৰ পটভূমিত যি নাট্যধৰ্মী ৰচনা জনসাধাৰণৰ মুখে মুখে ৰচিত আৰু প্ৰসাৰিত হয় তাকে লোকনাট্য আখ্যা দিব পাৰি। লোকনাট্য হৈছে গীত, নৃত্য, সংলাপ, বাদ্য আদিৰ সমষ্টি। এতেকে লোকাশ্ৰিত কাহিনী একোটা কিছুমান চৰিত্ৰ, চৰিত্ৰ আশ্ৰিত সংলাপ, গীত, নৃত্য আৰু বাদ্যৰ সংযোগত প্ৰদৰ্শন কৰিলে সিয়েই লোকনাট্য । লোকনাট্যত গীত আৰু নৃত্যৰ আধিক্য বেছি। যদিও নামটো “লোকনাট্য” সেয়ে হ’লেও এইবিধ নাটত সংলাপতকৈ

সমালোচনা হৈছে সাহিত্যৰ এটা উল্লেখযোগ্য বিভাগ৷ ইয়াক নিবন্ধ সাহিত্যৰ এটা বিভাগ হিচাপে ধৰা হয়৷ কাৰণ সমালোচনাও এবিধ আলোচনাই৷ সম্যক ভাবে আলোচনা কৰিলেই সমালোচনা হয়৷ ই নিৰূপক ৰচনা৷ সমালোচনা হ’ল এক বিচাৰ পদ্ধতি৷ প্ৰাচ্য আৰু পাশ্চাত্য উভয় সাহিত্যই সমালোচনাক একে দৃষ্টিভংগীৰে গ্ৰহণ কৰি আহিছে৷ দোষ-গুণ উভয়কে সমান গুৰুত্ব দি বিচাৰ কৰিলেই কোনো বিষয়ৰ সমালোচনা এটা পোৱা যায়৷ সমালোচনাত বিষয়বস্তুৰ সূক্ষ্ম পৰ্যবেক্ষণ কৰি যুক্তিৰে দোষ গুণ নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়৷ সাধাৰণ অৰ্থত সমালোচনা মানে প্ৰয়োজনীয় সকলো দিশৰ পৰা কৰা যথোপযুক্ত আলোচনা৷ এইফালৰ পৰা

অসমীয়া নাট্যসাহিত্যৰ এটি চিৰ-পৰিচিত নাম সত্যপ্রসাদ বৰুৱাক (১৯১৭-২০১১) নাট্যপ্রভাকৰ নামেৰেও জনা যায়। একেধাৰে অভিনেতা, নাট্যকাৰ আৰু নাটসমালােচক সত্যপ্ৰসাদ বৰুৱা অসমীয়া নাট্য-সংস্কৃতিৰ জীৱনজোৰা সাধক। নাটক আৰু অভিনয়কে জীৱনৰ মূল হিচাপে লােৱা নাট্যকাৰ বৰুৱাই ঐতিহাসিক, পৌৰাণিক,সামাজিক আদি বিভিন্ন বিষয় বস্তুৰ বহুকেইখন নাটক ৰচনা কৰিছিল। মৌলিক নাটকসমূহৰ উপৰিও তেওঁ বহুকেইখন দেশী-বিদেশী নাটকৰ অসমীয়া অভিযােজনা আৰু অনুবাদো কৰিছিল। ইয়াৰ বাহিৰেও পূর্ণাঙ্গ মঞ্চ-নাটক, একাংকিকা আৰু অনাতাঁৰ কেন্দ্র যােগে প্রচাৰিত নাটকো তেওঁ ৰচনা কৰিছিল। বৰুৱাৰ দ্বাৰা ৰচিত মৌলিক নাটক সমূহ হৈছে— চাকৈ-চকোৱা (১৯৪০),কল্পনাৰ মৃত্যু (১৯৪০), শিখা

হেমচন্দ্ৰ বৰুৱা আছিল প্রধানকৈ সংস্কাৰবাদী আৰু সমাজ সচেতন লেখক। এনে লেখকৰ ৰচনাত প্ৰায়েই প্রচাৰধর্মিতা স্পষ্ট হৈ জিলিকি উঠে। ‘কানীয়াৰ কীৰ্তন’তো প্রচাৰধর্মী সুস্পষ্ট। সংস্কাৰবাদী হেমচন্দ্রই কানিৰ বিৰুদ্ধে দ্রোহ আচৰণ কৰাৰ লগতে সমসাময়িক সমাজৰ উচ্চ শ্ৰেণীৰ লােকৰ ভেম ভণ্ডামি, অন্যায় অনীতি আদি উদঙাই দি সেইবােৰক ব্যংগ বিদ্ৰুপ বাণেৰে ক্ষত বিক্ষত কৰাৰ প্রয়াস কৰিছে ‘কানীয়াৰ কীৰ্তন’ নাটকত। ‘কানীয়াৰ কীৰ্তন’ৰ কাহিনী ভাগ: নাটকখনৰ কাহিনীটো এনে ধৰণৰ – ভদ্রেশ্বৰ বৰুৱা এজন ভদ্রলােক আৰু সোনাৰগাঁও মৌজাৰ মৌজাদাৰ। কীর্তি তেওঁৰ পুতেক। এদিনাখন পদ্মপাণি নামৰ এজন মহাপুৰুষীয়া পথত

(বি. দ্ৰ.- এই প্ৰবন্ধটি মূলতঃ ইণ্টাৰনেটত পোৱা বহু আলোচনাৰ সহায় লৈ তাৰ সাৰাংশ হিচাপে তৈয়াৰ কৰা হৈছে, ইয়াত প্ৰবন্ধ লেখকৰ নিজৰ অৱদান প্ৰায় শূন্য) ব্যংগনো কি? ব্যংগ সাহিত্যৰ সংজ্ঞা আৰু কৌশলবোৰনো কেনে ধৰণৰ? এজন ব্যংগ লেখকে কোনবোৰ কথালৈ মন কৰিব লাগে, ব্যংগৰ বিৰুদ্ধে কোনোবাই আইনী ব্যৱস্থা ল’ব পাৰে নেকি? ব্যংগ সাহিত্যৰ কলাটিৰ উৎকৰ্ষৰ বাবে কেনেধৰণৰ অভ্যাসৰ প্ৰয়োজন? এই প্ৰবন্ধটিত তেনে কিছুমান প্ৰশ্নৰে উত্তৰ অন্বেষণ কৰাৰ প্ৰচেষ্টা কৰা হৈছে। লিখাটি প্ৰস্তুত কৰোঁতে মূলতঃ ইণ্টাৰনেটত উপলব্ধ ব্যংগ সাহিত্য সম্বন্ধীয় কেইটামান প্ৰবন্ধৰ সহায়