১৯৭০৷ নতুন চহৰ৷ নতুন স্কুল৷ নতুন ইউনিফৰ্ম৷ দৰ্জীয়ে আজি দিম, কালি দিম কৰি আছে৷ পিঠিখনেও আজি মাৰখাম কালি মাৰখাম কৰি আছে৷ লোকাইচাৰৰ চকুৰ পৰা লুকাই থকা টান৷ তৃতীয় দিনা শ্ৰেণীকোঠাৰ পৰা বহিষ্কাৰ৷ নেভাৰমাইণ্ড৷ নিজকে বুজনি দিলোঁ৷ ‘বহিষ্কাৰ হোৱা কথাটোতে এটা গৌৰৱ নিহিত হৈ থাকে৷ সাহসীজনক বহিষ্কাৰ কৰা হয়৷ যি নিয়মৰ বিপৰীতে অৱস্থান কৰে৷ কালক্ৰমত তেওঁ এজন মহান ব্যক্তিৰূপে চিহ্নিত হোৱাৰ নজীৰ পৃথিৱীৰ ইতিহাসত ভৰি আছে৷ যেনে জাতিৰ পিতা৷’- আচলতে এইবিলাক একোকে ভবা নাছিলো৷ তাম্মাম লাজ লাগিছিল৷ প্ৰথম পিৰিয়ডটো বাহিৰত কটাব

গুৱাহাটীৰ পাণবজাৰস্থিত মহেন্দ্ৰ মোহন চৌধুৰী চিকিৎসালয়ৰ আন এটি জনপ্ৰিয় নাম হ’ল এম এম চি হস্পিতাল৷ চৰকাৰী চাকৰিৰ প্ৰথম কৰ্মজীৱন মোৰ আৰম্ভ হৈছিল এই এম এম চি হস্পিতালতেই৷ পোনতে তদানীন্তন মুখ্যমন্ত্ৰী হিতেশ্বৰ শইকীয়াৰ অনুমোদন ক্ৰমে, পিছত এপিএচচিৰ সাক্ষাৎকাৰ দি, চাকৰি নিয়মীয়াকৰণ হয়৷ তাত কাম কৰি ভাল লাগিব ধৰিলে৷ মানুহৰ মাজত কম সময়তে মোৰ কথা প্ৰচাৰিত হ’ল- মেডিচিনৰ এজন ভাল ডাক্তৰ আহিছে বুলি৷ ফলত বহিৰ্বিভাগত সময় শেষ হোৱাৰ পিছতো কাকো নিৰাশ নকৰি মই ৰোগী চাই গৈছিলোঁ৷ এদিনৰ আমোদজনক কথা এটি মই পাহৰা

(১) ফেদুৱা বুঢ়া ঘৰৰ কাষৰে মুহীৰামৰ লগত গাঁৱৰ এঘৰত নাম গাবলৈ গ’ল৷ নিমন্ত্ৰণ মতে বুঢ়াই নাম গাব আৰু মুহিৰামে পাঠ পঢ়িব৷ বয়স বঢ়াৰ লগে লগে বুঢ়াৰ আজি কালি দৃষ্টি শক্তি আৰু স্মৃতি শক্তি দুইটাই কমি আহিছে, সেয়ে নাম ললে বিতচকুযোৰ লগাই কীৰ্তনখন চাই চাই হে নাম লগাব পাৰে৷ পিছে লেঠা লাগিল তাতেই৷ বুঢ়াৰ বিতচকুযোৰ খটাসুৰ নাতি টোৱে পেলাই ভাঙিলে৷ সদায় নাম লৈ থকা মানুহ জনৰো নাম মুখস্থ নাই বুলি গম পালে গাঁৱৰ মানুহৰ আগত এতিয়া বুঢ়াই কমখন লাজ পাবনে বাৰু!

“দাদা, নমস্কাৰ, ভালে আছে? কালি যেতিয়াই দোকানৰ শুভাৰম্ভৰ কথা গম পালোঁ মনটোৱেই ভাল লাগি গ’ল৷ এইবাৰ মিঠাই খাবই লাগিব, মানে এইবাৰ গ’লে মিঠাই মইয়েই লৈ যাম দাদা, সকলোফালে আপোনাৰেই জয়জয় ময়ময় আৰু! …… হয়, দাদা হয়, আপোনাৰ কাৰণে আৰু…ধেইত, দাদা, সেইবোৰ কৈ লাজ নিদিব আৰু, আপোনাতকৈ ওপৰত কোনো নহয়! হয়…৷” দূৰভাষ যন্ত্ৰটোত এজন মুধাফুটা ‘সাহিত্যিক’ আৰু তেওঁৰ গুণগ্ৰাহীৰ মাজত কথোপকথন৷ তেওৰ ‘গুণগ্ৰাহী’ জনে ফোনতে এনেকে মূৰ দোঁৱাইছে যেন চৰণ স্পৰ্শ কৰাৰ পিচত মূৰটো চিধা কৰিবলৈ সময়ে পোৱা নাই৷ আচলতে তেওঁ

গণিত আমাৰ প্ৰত্যেকৰ জীৱনৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ৷ পাচলিৰ দোকানত কেনেকৈ ৪০টকা হ’ব, ৩০ লোৱা বুলি কোৱাৰ পৰা, অনলাইন শ্বপিংত কিমান পাৰ্চেণ্ট ডিচকাউণ্ট সকলোতে অংকৰ জংক পংক৷ আজি পিছে আন এটা বিষয়ৰ ওপৰতহে অংকৰ ফৰ্মূলাৰ নিৰ্ভুল সূত্ৰৰ প্ৰয়োগ আলোচনা কৰা হ’ব৷ প্ৰেমত গণিতৰ সূত্ৰ৷ শুনিবলৈ অদ্ভুত নহয় নে! তথাপিও আলোচনা কৰিব লাগিবই৷ কিয়নো বৰ্তমানৰ পৃথিৱীত ইয়াৰ ব্যাপক তথা বিশুদ্ধ প্ৰয়োগ হোৱা দেখা যায়৷ ১) প্ৰেমৰ উক্ মুকনি সাধাৰণতে হাইস্কুলীয়া জীৱনতে দেখা যায়৷ স্কুলৰ বেঞ্চবোৰত অথৱা টয়লেটৰ দেৱালত লিখা হয় প্ৰেমৰ প্ৰথমটো

“দত্তনী বাইদেউ” দত্তনী বাইদেউ সৰুৰে পৰাই বিৰাট জোৰকৈ আশা আছিল কিবা এটা হোৱাৰ৷ পঢ়া শুনাত ভাল নাছিল যদিও বৰ বেয়াও নাছিল৷ মাত্ৰ ইংৰাজীটো লোকৰ ভাষা হোৱাৰ বাবে কেতিয়াবা হেং মাৰি দিয়ে৷ এবাৰ  স্কুলত ছাৰে এপাহ ফুলৰ নাম কব দিওঁতে পাহৰি জনাৰ ভিতৰৰ একমাত্ৰ ইংৰাজী বাক্য I am a cup ছাৰ “এইটো এটা কাপ” বুলি অনুবাদেই কৰি দিলে নহয় l ছাৰে খঙতে তোৰ মূৰাটো You are a fool বুলি চিঞৰীয়েই দিলে৷ দত্তনিয়ে লাজতে মূচকচ যোৱা যেন হৈ বোলে –“ ইছ ছাৰ

সেই মইনা পাৰিজাতৰ দিনৰ পৰাই গান গোৱাৰ অভ্যাস এটা গঢ় লৈ উঠিছিল। শনিবাৰে আবেলি গান এটা শিকায়, আমি দেওবাৰে সেইটো গাব লাগে। যিখিনি ল’ৰা-ছোৱালীৰ গান শুনি ছাৰজনৰ লগতে তাত উপস্থিত থকাকেইজনৰ কর্ণ-কুহৰত অসহনীয় কম্পনৰ সৃষ্টি কৰে তেওঁলোকক পোনছাতেই থিয় হৈ থকা শাৰীৰ পৰা বহিস্কাৰ কৰা হয়। বাকীখিনিক তবলা আৰু হার্মনিয়ামৰ হৈতে গানটোৰ আখৰা কৰায়। “ইহঁতৰ ভিতৰত কাৰোবাৰ যদি সেই দিনা কিবা অসুবিধা হয়, তেতিয়া তহঁতৰ মাজৰ পৰা কোনোবা এটাই স্থানটো পাবি।”-মনটো ভাল লগাবলৈ কোনোবা এজনে তেনেকৈয়ে কয়। অমুকা সদায় সেই

বিদ্যালয় ছুটীৰ পিছত ৰাহুলৰ ৰিজাল্টৰ খবৰটো লৈ যাওঁ বুলি শইকীয়া ছাৰ ৰাহুলহঁতৰ ঘৰত সোমাল ৷ ৰাহুল তেখেতৰে ছাত্ৰ আছিল ৷ দুবছৰ আগতে তেখেতৰ বিদ্যালয়ৰ পৰাই সি ষ্টাৰ মাৰ্কসহ হাইস্কুল শিক্ষান্ত পৰীক্ষাত উত্তীৰ্ণ হৈছিল ৷ তেখেতে পঢ়োৱা ইংৰাজী বিষয়ত সি ৯৭% নম্বৰ পাই স্কুলৰ নাম উজ্জ্বল কৰিছিল , তেখেতকো গৌৰৱান্বিত কৰিছিল ৷ সেইদিনাও তেখেত আহিছিল মেধাবী ছাত্ৰজনৰ ঘৰলৈ ৷ কলিং বেলৰ শব্দ শুনি ৰাহুলৰ মাকে দুৱাৰখন খুলি শইকীয়া ছাৰক দেখা পালে , আথেবেথে ছাৰক ভিতৰলৈ মাতি নি বহিবলৈ দিলে ! ৰাহুলৰ

বাছখনত উঠিয়েই চাৰিওফালে চকু ফুৰালো৷ চিট এটা পালে ভাল আছিল, কান্ধৰ বেগটোৰ ওজনো বেচি আৰু গাড়ীখনত বেগটো থব পৰাকে ৰেক নাই৷ আশাত পানী পৰিল যেতিয়া দ্বিতীয়বাৰলৈও হাতৰ মুঠিতে পায়ো চিট হেৰুৱাব লগা হ’ল৷ খিড়িকীৰ বতাহ ভালদৰে লগা ঠাই অকণ বিচাৰি থিয় দিলোহি৷ ওচৰত মহিলা এগৰাকী থিয় দি আছে৷ দুয়োজনীয়ে এখন হাত ওপৰৰ হেণ্ডেলডালত আৰু আনখন হাত চিট এটাৰ ওপৰত থৈছো৷ দুবাৰমান হেঁচা থেলাত মোৰ হাতখনে তেওঁৰ হাতখন চুই গৈছে৷ হঠাৎ কিয় জানো অনুভৱ হ’ল তেওঁ হাতখনত স্পৰ্শ হ’লে অলপ ইতঃস্ততঃ

“ অ’ মাইনা! কোন আহিছে চাচোন৷ ” কলিং বেল বজোৱা শুনি মাকে পাকঘৰৰ পৰাই চিঞৰিলে৷ বিৰক্তিৰে টেলিভিচনৰ সন্মুখৰ পৰা উঠি ‘মাইনা’ মানে গৌতমীয়ে দুৱাৰখন খুলিবলৈ বুলি আগবাঢ়িল৷ “ অ’ মা, ভিক্ষা খোজা জেঠাই এজনী আহিছে, তোমাক বিচাৰিছে৷ ” কথাকেইটা কৈয়েই গৌতমী আকৌ টেলিভিচনত ব্যস্ত হৈ পৰিল৷ মাকতকৈ ডাঙৰ যেন দেখা মহিলা মানেই তাইৰ বাবে জেঠাই, সৰু হ’লেই মাহী৷ ডেকাৰ পৰা আদহীয়ালৈকে সকলো অচিনাকি পুৰুষক তাই মামা বুলিয়েই মাতে, মাকে শিকাইছে৷ ‘ককা’ আৰু ‘আইতা’ সম্বোধন দুটাও তাই বয়স বুজি ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ