অধ‍্যায় এক : অভিজ্ঞ হাতেৰে তুলিকা চলাই গৈছে পাৰ্থই। তাৰ তুলিকাৰ পৰশত ক্ষণে ক্ষণে ৰং সলাইছে সমুখৰ কেনভাচখনে। ওচৰতে থিয় হৈ চাই আছে অম্লানে। দুচকুত তাৰ অলেখ বিস্ময়। মানুহ কিছুমান আঁকিছে পাৰ্থই, আচৰিত মানুহ। ইখন মুখৰ চকু একোটা গৈ সিখন মুখৰ ওপৰত উঠিছে, চকুবোৰ যেন খোঁচমাৰি ওলাই গৈছে মুখৰ পৰিধি-পৰিসীমাৰ বাহিৰলৈ, একেখন মুখতে ভাগে ভাগে তিনি চাৰিটাকৈ ৰং। অলপ দিনৰ আগতেও ছবি এখন আঁকিছিল পাৰ্থই। কি আঁকিব সোধাত সি অম্লানক কৈছিল যে বৰষুণৰ এখন ছবি। বৰষুণত তিতা শাৰীৰ আচল আৰু

গুৱাহাটীলৈ 2009ত মাষ্টাৰ্চ কৰিবলৈ যোৱাৰ পাছত চিনিয়ৰৰ কাঢ়া নজৰৰ মাজত আমাৰ জুনিয়ৰ (PAHU)বোৰৰ মনৰ মাজত সোমাই থকা হিৰ’বিলাক আতংকতে তাপ মাৰি লুকাই আছিল৷ ফাঁকিফুকা দি কেতিয়াবা বাহিৰলৈ ফুৰিবলৈ ওলাই আহোঁ৷ ফুৰিবলৈ আহোঁ মানেনো কি আৰু! 6নম্বৰ চিটিবাছত উঠি কেতিয়াবা পাণবজাৰ পাওঁহি৷ ওচৰে-পাজৰে তহল দিওঁ, ফাঁচী বজাৰত সস্তীয়া স্পৰ্টিং, গেঞ্জি এইবোৰ কেতিয়াবা বিচাৰি ফুৰোঁ, নহ’লে ক’ৰবাত চিনেমা হলত সোমাওগৈ৷ অৱশ্যে প্ৰাগজ্যোতিলৈ যাব নোৱাৰিছিলোঁ, তাত কোনোবা নহয় কোনোবা চিনিয়ৰ/চুপাৰ চিনিয়ৰ গাৰ্লফ্ৰেণ্ডক লৈ ওলাইছিলগৈ৷  তেনেকুৱা সময়ৰে কাহিনী এইটো৷ সেইদিনা 14 ফেব্ৰুৱাৰী আছিল৷ আমি

মনতেনো আজি কিদৰে নাচোন, উলাহে নধৰে হিয়া দেখোন… কালিৰে পৰা এইটো গানৰ কৰি সমীৰৰ মুখৰ পৰা নুগুচাই হ’ল। মুখত অনবৰতে লাগি থকা মিচিকিয়া হাঁহিটো সকলোৰে পৰা লুকুৱাব পাৰিলেও মাকৰ পৰা হ’লে সি লুকুৱাব নোৱাৰিলে। সদায় তাৰ আঁঠুৱাখন খুচিবলৈ অহা মাকে চেগ বুজি এনেই ফৰ্মূটি এটা দলিয়াই চাইছিল তাৰ গানৰ আৰু হাঁহিৰ মাজৰ ৰহস্য ফাদিল কৰিবলৈ। পিছে সফলহে হ’ব নোৱাৰিলে। মাকৰ ফৰ্মূটিটোৱে তাৰ মগজুত ঠিকেই টুকুৰিয়ালে। সেয়ে অলপ গপচ এটা দি মাকলৈ নোচোৱাকৈয়ে ক’লে, : এইখন ঘৰত এতিয়া মই নিজৰ মতে

অৱশেষত সহকৰ্মী বৰাৰ বুদ্ধিমতে শইকীয়াই পত্নীক স্মাৰ্ট ফোন এটাকে কিনি দিয়াটো সঠিক বুলি ভাবিলে। অন্যথা কিমান আৰু পাতি হাঁহৰ লেখিয়া একেসোপা পেক্ পেকনি শুনিব ঘৈণীয়েকৰ। এদিনতো শইকীয়াই দুখতে ঘৰৰ পৰা ওলাই পিছফালৰ পুখুৰীটোৰ ঢিপ পাইছিলগৈয়ে। বোলে মহাপাপত ভূগিলেও ভূগিম। প্ৰেতাত্মা হৈ মাজনিশা আন্ধাৰতে ঘূৰিম। তথাপিও পত্নীৰ পেক্ পেকনি্ বোৰ শুনি শুনি জীৱলৈ নাই আৰু! তদুপৰি পত্নীক মৰি হ’লেও এসেকা দিবলৈ ইচ্ছা। পাওকচোন মতাটো নোহোৱাত কোনে কিমান সাহস দিয়ে..? কোনে সঁহাৰি জনায়..? পিচে ঢিপটোত ৰওঁতে হঠাতে দুচকুত ভাঁহি উঠিল জীৱন বীমাৰ

এনেই আমাৰ দুয়োজনৰে যোৰাটো হৰ-গৌৰী, হীৰ-ৰাঞ্জা, লেইলা-মজনুতকৈ কোনো গুণে কম নহয়। সেইবুলি হৰ-গৌৰী জগতৰ সৰ্বেসৰ্বা হ’লেও স্বামী-স্ত্ৰী যেতিয়া অলপতো উখনা-উখনি লাগিবয়েই ন? লেইলা-মজনু, হীৰ-ৰাঞ্জাৰ অমৰ প্ৰেম হ’লেও গাৰ্লফ্ৰেণ্ড-বয়ফ্ৰেণ্ড যিহেতু মাজে মাজে কাজিয়া-ভেম লাগিবয়েই দিয়কচোন? গতিকে আমিনো কোন কুটা? আমাৰ দুয়োজনৰে মাজে মাজে এইটো কথাক লৈয়েই কটাকটি হয় যে কোনে কাক বেছি ভাল পায়। কোনে কাজিয়া লাগিলে আগতে সৰু হয়। সেইদিনাও তেনেকুৱাই অলপ চলিছিল কথাৰ কটাকটি। বাটেৰে গৈ আছোঁ৷ হঠাৎ আমাৰ বিপৰীত দিশৰ পৰা বৰ জোৰেৰে আহি থকা বাইক এখন সমুখতে

জীৱ জৈৱৰসায়নৰ স্নাতক শ্ৰেণীত৷ ইঞ্জিনীয়াৰিঙত চিট পালেও আগৰ দাদাবোৰ বেকাৰ হৈ থকা দেখি সেইবোৰ পঢ়িবলৈ সাহ নহ’ল৷ ডাক্তৰীত সেই ৱেইটিং লিষ্টত থাকোঁতেই গ’ল৷ দেউতাকে কলেজৰ মাষ্টৰ হোৱাৰ পৰামৰ্শ দিয়াত সেইমতেই পঢ়ি আছে জীৱ৷ তাইৰ নাম মৃগনয়নী বুলি ধৰা হওক৷ উপাধিটোও কিবা বুলি ধৰি লোৱা হওক৷ জীৱৰ লগত একে বেটচৰে আছিল মৃগনয়নী৷ তেতিয়া কলেজত পাঁচটামান মাহ পাৰ হৈছে আৰু৷ ছোৱালী দেখিলে দূৰতে বিদূৰ জীৱৰ আগত বিভাগীয় মুৰব্বীয়ে এটা ডাঙৰ কাম তুলি দিছে৷ দুই-তিনিমাহতে কলেজৰ সোণালী জয়ন্তী আছে৷ তাৰ বাবে প্ৰদৰ্শনীৰ কনচেপ্টটো

সকলো মানুহৰ জীৱনত প্ৰেম আহেই। একপক্ষীয় প্ৰেম, অজানিতে হোৱা প্ৰেম, কেতিয়াবা এজনে আনজনক প্ৰকাশ কৰিব নোৱাৰা প্ৰেমো আছে। মোৰ জীৱনলৈও প্ৰেম আহিছিল। কিন্তু, দেউতাৰ ৰঙা চকুলৈ ভয় কৰি দুখোজ পিছুৱাই আছিলোঁ। মোৰ ভাইটিহঁত আছিল মহাভাৰতৰ ভীমৰ দৰে। বায়েক-ভনীয়েকহঁতক কোনোবাই প্ৰেম কৰিব বুলি সকলো সময়তে গদা ঘূৰাইয়েই থাকে। সেয়ে প্ৰেমৰ গভীৰতাত সোমাব পৰা নাছিলোঁ।  হাইস্কুলত পঢ়ি থকা অৱস্থাত গাঁৱৰ এজনে মোৰ লগৰ কেইজনীৰ আগত কয় হেনো  মোৰ গাল দুখন ঔ-টেঙাৰ বাকলিৰ দৰে একেবাৰে ফুলি থাকে। মোক হেনো তাৰ বহুত ভাল লাগে

আজিকালিৰ দিনত ‘প্ৰেমপত্ৰ’ৰ বৰ বিশেষ গুৰুত্ব নাই যেনেই ভাৱ হয় যদিও আমি পঢ়ি থকা দিনত প্ৰেম আৰু প্ৰেমপত্ৰ-এই দুবিধৰ দৈ আৰু চিৰা, হাঁহ আৰু কোমোৰাৰ (বিহুৰ বতৰ শেষ হোৱাই নাই যে, সেয়ে উপমাবোৰো তেনেকুৱাই মনলৈ আহিছে) দৰেই সম্পৰ্ক আছিল৷ প্ৰেমপত্ৰৰ বাবে কিমানৰ প্ৰেমে তুলতুলীয়াকৈ পকিছিল, কিমানৰ প্ৰেমে গাখীৰ ফটাদি ফাটিছিল, ঘৰত ধৰা পৰি কাৰ কিমানৰ পিঠিত বাবৰি শাকৰ ফুল ফুলিছিল সীমা নাই!  স্কুলীয়া দিনত লগৰ বান্ধৱী কেইজনীমানৰ প্ৰেমপত্ৰ পঢ়ি ভাৱ হৈছিল- বাপৰে ইহঁতৰ কি ভাগ্য! কি কি সাহিত্যৰ পয়োভৰ! মহান

: কেনেকৈ পাগল হ’ল তোমাৰ বন্ধুজন? তুমি নিশ্চয় জানা? ফুটপাথত বহি প্ৰলাপ বকি থকা মানুহজনক লক্ষ্য কৰি অ’. চি দীনবন্ধু দাসে প্ৰশ্ন কৰে হৰিচৰনক। কাৰণ হৰিচৰনে মানসিক ভাৰসাম্য হেৰুৱা মানুহজনক কিবাকিবি কথাৰে শান্ত কৰাব খুজিছিল। কোন হয় বুলি প্ৰশ্ন কৰাত কৈছিল হৰিচৰনে, “ই মোৰেই বন্ধু ছাৰ”। : কোৱাচোন কেনেকৈ পাগল হ’ল মানুহজন? – পুনৰ প্ৰশ্ন কৰে অ’. চি দাসে। : সি ছোৱালী এজনীক ভীষণ ভাল পাইছিল ছাৰ। : অ’ বুজিছোঁ, ছোৱালীজনীয়ে নিশ্চয় প্ৰতাৰণা কৰিলে। : নাই ছাৰ, প্ৰতাৰণা কৰিবলৈ ছোৱালীজনীয়ে

“বিজয় মহন্ত প্ৰেমত পৰিব”- বাচ ইমানেই কথা৷ ইয়াতকৈ অধিক ব্যাখ্যাৰ প্ৰয়োজন নাই৷ ঠিক পৰীক্ষাৰ যি কোনো এটা উত্তৰ বাছনি কৰিবলৈ দিয়া প্ৰশ্নটোৰ দৰেই চিধা উত্তৰ,মানে আদিত্য বৰঠাকুৰ, শেখৰ বৰা, ভাস্কৰ শৰ্মাহঁতৰ বাবে৷ সময় আজিৰ পৰা দুটা দশক আগৰ৷ তিতাবৰৰ এই বিস্তীৰ্ণ অঞ্চলত আদিত্য,বিজয়,ভাস্কৰ, দুলাল আদিৰ গেংটোত সমীহ নকৰা মানুহ নাই বুলিলেও ভুল কৰা নহ’ব৷ মেট্ৰিক পাছ কৰি কলেজত নাম লগোৱা গেঙৰ সকলোৰে নিজৰ নিজৰ নেটৱৰ্ক স্থাপন হৈছিল যদিও বৰলা বা একো নোহোৱাকৈ থকা মাত্ৰ এটায়েই আছিল- বিজয় মহন্ত৷ বহু ৰূদ্ধদ্বাৰ